Psychologia to pierwszy kierunek studiów, który uruchomiliśmy wraz z powstaniem uczelni w 1996 roku. Wówczas naukę na pięcioletnich studiach magisterskich w Warszawie rozpoczęło 500 studentów. Dziś na studiach wyższych z psychologii uczy się blisko 10 tys. osób i to w pięciu miastach Polski! Natomiast studia podyplomowe z tego obszaru kończy rocznie 2 tys. osób.

W ciągu 25 lat naszej działalności staliśmy się jednym z najbardziej prestiżowych ośrodków naukowych w obszarze psychologii w Polsce i jednym z największych ośrodków kształcenia psychologicznego na świecie. Prowadzimy studia na poziomie licencjackim, magisterskim, doktorskim i podyplomowym. Ponadto posiadamy uprawnienia habilitacyjne w dyscyplinie psychologia.

Z okazji jubileuszu porozmawialiśmy z prof. Ewą Gruszczyńską, psycholog i prorektor ds. dydaktyki na Uniwersytecie SWPS o tym, jak psychologia zmienia świat na lepsze, i dlaczego wiedza z tego obszaru przydaje się w tak wielu zawodach. 

O psychologii z prof. Ewą Gruszczyńską

Czym dla Pani Profesor jest psychologia?

Ewa Gruszczyńska: Psychologia to przede wszystkim moja pasja. Możliwość bezpośredniego uczestniczenia w rozwoju tej dyscypliny to niekończąca się i fascynująca przygoda. Nawet fakt, że wciąż w jakimś stopniu borykamy się z kryzysem replikacyjnym, tak naprawdę działa motywująco – uświadamia, jak wielu rzeczy nadal nie wiemy i jak wiele pytań nadal czeka na odpowiedź.

Można też powiedzieć, że każdy jest psychologiem na własny użytek, niezależnie od wykształcenia. Funkcjonujemy wśród ludzi, uczymy się zatem rozumieć i przewidywać ich reakcje i zachowania. W rezultacie tworzymy i pielęgnujemy przekonania, które sprawdziły się w naszym życiu i życiu naszych bliskich. Głęboko wierzymy w ich prawdziwość i uniwersalność, nie bacząc na odmienne doświadczenia innych ludzi, o wynikach badań już nie wspomnę.

Bardzo ważne jest dla mnie kwestionowanie takich subiektywnych przekonań również we własnym życiu. To te szczególne momenty, gdy wiem, że psychologia wskazuje inny, często nieoczywisty, a przy tym trafniejszy sposób rozumienia danego zjawiska. Wówczas dostrzegam, że to, co wypracowała ta dyscyplina nauki, ma wyraźną przewagę nad myśleniem potocznym. Mam poczucie nie tylko posiadania określonej wiedzy, lecz także bezpośredniego jej doświadczania.

Jak psychologia pomaga zmieniać świat na lepsze?

Ewa Gruszczyńska: To dość romantyczna i uproszczona wizja psychologii. W rzeczywistości to jest znacznie bardziej złożone. Aby zweryfikować tę tezę, musielibyśmy doprecyzować pytanie i dokonać starannego przeglądu badań.

Bez wątpienia wiedza psychologiczna znajduje zastosowanie w różnych obszarach życia społecznego i gospodarki – wszędzie tam, gdzie pracuje się z ludźmi i dla ludzi. Może się zatem przyczynić do konstruktywnych zmian w wielu sferach ludzkiej działalności, zarówno w skali makro, jak i mikro, pod warunkiem, że zostanie odpowiednio wykorzystana.

Gdy odniesiemy to do okoliczności pandemii, to psychologia może wspomagać zarówno zrozumienie szerzenia się postaw antyszczepionkowych, jak i czynników, które decydują, że dana osoba ostatecznie się zaszczepi lub nie. Jednak kluczowe pozostaje to, na ile taka wiedza jest później wykorzystywana w projektowaniu polityk publicznych oraz interwencjach skierowanych do określonych osób czy grup.

Jaki powinien być dobry psycholog? Trzy najważniejsze, uniwersalne kompetencje to...

Ewa Gruszczyńska: Jeśli chcemy wyjść poza subiektywną opinię, powinniśmy sięgnąć do wyników badań oraz oficjalnych dokumentów prezentujących standardy zawodowe. Krążą one wokół trzech wątków: posiadania wiedzy opartej na wynikach badań (ang. evidence-based knowledge), umiejętności profesjonalnych, w tym zaawansowanych zdolności interpersonalnych oraz odrębnego akcentowania kompetencji w zakresie etycznego wymiaru wykonywania zawodu psychologa.

W odniesieniu do wiedzy warto wskazać na to, o czym wspomniałam wcześniej, czyli konieczności odróżniania wiedzy naukowej od wiedzy potocznej i własnych przekonań. Tutaj mieści się także otwartość na napływ nowych informacji i akceptacja faktu, że wiedza psychologiczna wymaga systematycznych aktualizacji. 

Jeśli chodzi o umiejętności interpersonalne, to łatwiej nawiązujemy kontakt z osobami podobnymi do nas. Jednak dobry psycholog – nie tylko kliniczny – wychodzi poza osobiste preferencje w tym zakresie i umie efektywnie komunikować się także z osobami, które wyznają odmienne wartości, mają inne doświadczenia czy prowadzą nietypowy styl życia. 

W wymiarze etycznym nakłada się na psychologów między innymi konieczność autorefleksji. Bliskie jest mi stwierdzenie, że posługiwanie się przez psychologa w praktyce zawodowej działaniami o wątpliwym statusie naukowym jest po prostu nieetyczne.

Uniwersalnym zasobem w pracy psychologa jest także szersza wiedza ogólna i uważność na „ducha czasów”. To istotne procesy definiujące funkcjonowanie całych społeczeństw. W kontekście wykonywania tego zawodu stwierdzenie „Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce” nabiera bowiem szczególnego znaczenia.

Psychologia to niezwykle obszerna dziedzina nauki. Jakie daje możliwości rozwoju zawodowego? I dlaczego cieszy się tak ogromną popularnością wśród kandydatów na studia?

Ewa Gruszczyńska: Krótko mówiąc, jest to zawód przyszłości o szerokim spektrum zastosowań. Specjaliści od zdrowia psychicznego znajdują się w czołówkach rankingów dotyczących najbardziej perspektywicznych zawodów. Dotyczy to zarówno ekspertów od prewencji zaburzeń, jak i wspierania rozwoju. Odrębnie wyszczególniany bywa też np. specjalista zajmujący się uzależnieniami od nowych technologii. Umiejętności psychologiczne, oprócz rozległych możliwości aplikacyjnych, są też jak na razie w nikłym stopniu zastępowane przez maszyny i sztuczną inteligencję. Dlatego to tak atrakcyjny kierunek studiów, nie tylko w Polsce. 

Jak pokazują chociażby dane systematycznie zbierane przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne, popularność studiów psychologicznych nieprzerwanie rośnie, a jednocześnie wskaźnik bezrobocia wśród absolwentów utrzymuje się na bardzo niskim poziomie. Nie jest to zatem kwestia chwilowej mody i przemijających potrzeb. Współczesny świat stawia przed nami coraz to nowe wyzwania, takie jak nieprzewidywalność, szybsze tempo życia, rozwój technologii, nowe sposoby komunikowania się. Z jednej strony stanowią one zagrożenie dla zdrowia psychicznego, z drugiej – okazję do budowania oraz poszerzania zasobów osobistych. Psychologowie potrafią na te oczekiwania skutecznie odpowiadać, oczywiście w swoim obszarze kompetencji.

Obserwujemy coraz większe przenikanie się różnych obszarów nauki. Szczególnie widoczne jest to, w jak wielu różnych obszarach przydatna jest wiedza psychologiczna. Skąd takie zainteresowanie psychologią w kontekście nowoczesnych technologii, projektowania czy zarządzania?

Ewa Gruszczyńska: Kompetencje miękkie są obecnie bardzo cenione i poszukiwane na rynku pracy. Jak pokazują różnego typu analizy, także biznesowe, kompetencje te są pozytywnie skorelowane z satysfakcją z pracy i pozycją zawodową, również w branżach, które z psychologią zdają się nie mieć nic wspólnego. Pozwalają bowiem lepiej zidentyfikować i zrozumieć potrzeby współpracowników i klientów, adekwatnie zaprojektować produkty i sposoby pracy, a przy tym sprzyjają redukcji kosztów psychologicznych spowodowanych obciążeniami związanymi z codziennym funkcjonowaniem.

Z kolei od strony naukowej psychologia wnosi wiedzę dotyczącą ludzkich zachowań. Dzięki niej dorobek innych dyscyplin zwiększa swoją trafność aplikacyjną: powstające produkty i usługi są dobrze zaprojektowane, a co za tym idzie przyjazne w zastosowaniu i użytkowaniu.

Jednak w ofercie Uniwersytetu SWPS są nie tylko studia psychologiczne...

Historia naszej uczelni zaczyna się od psychologii, dlatego też naturalnym kierunkiem rozwoju były dla nas dyscypliny społeczne i humanistyczne. Z czasem poszerzyliśmy ofertę o dziedzinę sztuki, a ostatnio – za sprawą uzyskania pozwolenia na prowadzenie studiów na kierunku informatyka – wkroczyliśmy w obszar nauk przyrodniczych i ścisłych. Przenikanie się tych z pozoru odległych dyscyplin jest nam bardzo bliskie i koresponduje z ogłoszoną przez European University Association wizją rozwoju uniwersytetów do roku 2030.

Czy jest jakiś jeden projekt uczelniany, z którego jest Pani szczególnie dumna?

Ewa Gruszczyńska: Jeśli rozumieć dumę, jako satysfakcję z dobrze wykonanej pracy, to uczucie to towarzyszy mi, gdy myślę o skutecznym przejściu uczelni z nauczania stacjonarnego w kształcenie zdalne. To było niezwykłe przedsięwzięcie, zarówno jeśli chodzi o jego skalę, jak i jakość wykonania. Z rozwiązań, które wypracowaliśmy na początku pandemii, korzystamy z powodzeniem do tej pory, a pojawiające się w tym czasie rekomendacje dotyczące optymalnych rozwiązań w zakresie kształcenia zdalnego jedynie potwierdzały trafność naszych decyzji.

Jednak najbardziej budujące jest to, że studenci, dydaktycy i pracownicy pionu organizacyjnego po raz kolejny udowodnili, że Uniwersytet SWPS to ludzie odważni, otwarci i odpowiedzialni. Korzystając z okazji, chciałabym podziękować całej społeczności za determinację i wytrwałość w realizacji tego trudnego zadania.

dr hab. Ewa Gruszczyńska, prof. Uniwersytetu SWPS

Psycholog. Prorektor ds. dydaktyki Uniwersytetu SWPS, kierownik merytoryczny studiów podyplomowych „Psychosomatyka i somatopsychologia”. Zajmuje się badaniami nad stresem – od utrapień dnia codziennego po krytyczne wydarzenia życiowe. Sprawdza, jak przebiega proces radzenia sobie z nim i od czego zależy jego efektywność. W pracy badawczej poszukuje odpowiedzi na pytania m.in. o to, dlaczego niektóre osoby radzą sobie ze stresem lepiej niż inne, jak przebiega regulacja emocji w sytuacji stresowej i czy istnieje związek między ilością i jakością stosowanych strategii radzenia sobie ze stresem a naszym dobrostanem. 

Interesuje się adaptacją do krytycznych zdarzeń życiowych i chorób przewlekłych. Analizuje również relacje między stresem psychologicznym a szeroko rozumianym zdrowiem. Aktualnie prowadzi badania dotyczące roli radzenia sobie ze stresem w procesie wypalenia zawodowego oraz wśród osób z HIV/AIDS.

Studia wyższe z obszaru psychologii na Uniwersytecie SWPS

Według rankingu szkół wyższych miesięcznika „Perspektywy” Uniwersytet SWPS jest jedną z dwóch najlepszych uczelni w Polsce prowadzących studia psychologiczne. Z kolei w najbardziej prestiżowym światowym rankingu uczelni przedstawiającym osiągnięcia w zakresie poszczególnych dyscyplin naukowych Shanghai Global Ranking of Academic Subjects w dziedzinie psychologii nasz uniwersytet jest najwyżej ocenianą jednostką z Polski. Program studiów psychologicznych jest dostosowany do europejskich standardów nauczania, spełnia też wymagania Europejskiego Certyfikatu Psychologa EuroPsy, który w wielu krajach europejskich definiuje zawód psychologa i reguluje dostęp do jego wykonywania.

Prowadzimy studia I i II stopnia oraz jednolite studia magisterskie:

• Psychologia w Warszawie
• Psychologia we Wrocławiu
• Psychologia w Poznaniu
• Psychologia w Katowicach
• Psychokryminalistyka w Katowicach
• Psychologia w Sopocie

W naszej ofercie mamy również innowacyjny kierunek Psychologia i informatyka, na którym studenci kształcą się w jednym z wybranych obszarów:

• UX research & design – analityka i projektowanie interfejsów
• Psychologia sztucznej inteligencji
• E-zdrowie - interwencje internetowe

Osoby, które posiadają dyplom studiów wyższych w dyscyplinie innej niż psychologia, mogą skorzystać z wyjątkowej oferty pozwalającej zrealizować program studiów magisterskich w czasie krótszym niż pięć lat. Zobacz: Psychologia dla magistrów i licencjatów.

Kształcimy naukowców, specjalistów, praktyków

Na Uniwersytecie SWPS doskonalą się również kadry naukowe: w Szkole Doktorskiej realizujemy autorski model kształcenia we współpracy z dwiema międzynarodowymi instytucjami wspomagającymi uczelnie w profesjonalnym rozwoju naukowców: VITAE oraz EUA Council for Doctoral Education.

Jednak stawiamy nie tylko na kształcenie przyszłych badaczy. Oferujemy prawie 100 kierunków studiów podyplomowych z obszaru psychologii realizowanych w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu, Katowicach, Sopocie i Rzeszowie. 

W sześciu ośrodkach w Polsce działa Szkoła Psychoterapii Poznawczo-Behawioralnej Uniwersytetu SWPS pod kierownictwem dr Agnieszki Popiel i dr Ewy Pragłowskiej. To jedyne w Polsce studia podyplomowe w terapii poznawczo-behawioralnej prowadzone przez wyższą uczelnię, kończące się zarówno świadectwem ukończenia studiów podyplomowych zgodnego z określonymi ustawą wymogami Ministerstwa Nauki, jak i uprawniające do uzyskania Certyfikatu Psychoterapeuty PTTPB.

Prowadzimy również Szkołę Trenerów – to pierwsza w Polsce prawdziwie modułowa propozycja kształcenia skierowana zarówno do przyszłych, początkujących, jak i doświadczonych szkoleniowców.

Wspieramy i pomagamy

Uniwersytet SWPS nie tylko stwarza optymalne warunki do realizacji naukowych aspiracji swoich studentów i pomaga na wczesnym etapie kariery, ale też służy ludziom.

W Warszawie Klinika Terapii Poznawczo-Behawioralnej zapewnia pomoc w zakresie diagnozy, terapii i profilaktyki depresji, lęków, zaburzeń związanych z traumą i stresem, zaburzeń osobowości, uzależnień oraz problemów emocjonalnych diagnozowanych jako zaburzenia adaptacyjne. Powołanie Kliniki było naturalną konsekwencją dorobku naukowego i dydaktycznego uczelni oraz rosnącego zapotrzebowania pacjentów na psychoterapię poznawczo-behawioralną. 

Dzieci i młodzież borykająca się z problemami dnia codziennego czy kryzysami psychicznymi mogą skorzystać ze wsparcia Środowiskowego Centrum Zdrowia Psychicznego w Poznaniu. Centrum zapewnia bezpłatną terapię indywidualną, grupową, warsztaty umiejętności społecznych oraz zajęcia socjoterapeutyczne, a także konsultacje psychiatryczne i psychoedukacyjne.

Dodatkowo w Poznaniu działają jeszcze dwie jednostki zapewniające pomoc psychologiczną: Niepubliczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, wspierająca dzieci, nastolatków i ich rodziny oraz Klinika Rodzina-Para-Jednostka specjalizująca się w usługach terapeutycznych i rozwojowych.