W 2001 r. uruchomiliśmy studia licencjackie na kierunku Filologia angielska, a naukę rozpoczęło niespełna 100 studentów. Dziś to kilka specjalności filologicznych (Filologia angielska, Filologia norweska, Filologia szwedzka, Iberystyka, Italianistyka, Studia azjatyckie) na których studiuje 1600 osób. Prowadzimy studia na poziomie licencjackim, magisterskim, doktoranckim (w dyscyplinie literaturoznawstwo) i podyplomowym. 

Z okazji jubileuszu o kompetencjach filologa porozmawialiśmy z ekspertami z Uniwersytetu SWPS: dr. Pawłem Pyrką, prodziekanem ds. studenckich na Wydziale Nauk Humanistycznych i Społecznych, koordynatorem specjalności Filologia angielska, dr Magdaleną Domeradzką, pełniącą funkcję kierownika Zakładu Skandynawistyki oraz prof. Marcinem Jacobym, kierownikiem Zakładu Studiów Azjatyckich oraz pełnomocnikiem rektora ds. współpracy międzynarodowej.

Ekspercki trójgłos na temat kompetencji językowych

Dlaczego zaczęliście uczyć się języków obcych? Co Wami kierowało – miłość do języka, kultury i literatury czy potencjalne perspektywy zawodowe?

Paweł Pyrka: Nauka języka angielskiego była dla mnie od początku fascynującym zajęciem. Z jednej strony atrakcyjne wydawały się praktyczne aspekty, takie jak komunikacja, czytanie książek w obcym języku czy rozumienie tekstów piosenek w radio. Z drugiej – zawsze ekscytowały mnie perspektywy zabawy językiem, zanurzenie w innym kodzie kulturowym i możliwość doświadczania tekstów „w oryginale”. Następnie przyszła pasja do literatury, poetyki języka i myślenie o zamianie tej pasji w satysfakcjonującą pracę zawodową. I tak się stało.

Magdalena Domeradzka: Od zawsze fascynowały mnie dźwięki, melodia, alfabety języków, których nie znałam. W szkole średniej angielski dał mi dostęp do muzyki i tego, co się działo na świecie, ale szukałam też języków i kultur, które dałyby mi inną perspektywę niż język o zasięgu globalnym. Tę zmianę optyki dała mi Skandynawia i jej spojrzenie na naturę, ale też jednostkę i wspólnotę. Pierwszy obraz Północy, jaki pamiętam, to sunące przez głęboki śnieg sanki do jazdy na stojąco. Teraz już wiem, że nazywają się spark.

Marcin Jacoby: Nauka chińskiego była dla mnie naturalną konsekwencją moich zainteresowań chińską kulturą. Gdy zacząłem się uczyć języka, miałem do siebie samego pretensję, że zabrałem się za to tak późno, bo dopiero pod koniec studiów lingwistycznych. Natomiast języków obcych uczyłem się od dzieciństwa, mój ojciec był poliglotą biegle władającym 3 językami obcymi i taka umiejętność wydawała mi się czymś naturalnym. Dorastałem za granicą, co również pomogło mi w takim „naturalnym” podejściu do języków. Ucząc się chińskiego, odkryłem dopiero, jak inny to system od języków europejskich. Zafascynował mnie szczególnie zapis znakowy i to do tego stopnia, że stał się w pewnym momencie moją główną motywacją do rozpoczęcia studiów sinologicznych. I oto jestem.

Czy kompetencje językowe zmieniają postrzeganie świata?

Paweł Pyrka: Znajomość języka obcego pozwala na lepsze zrozumienie odmienności i poprzez dostrzeganie różnic w sposobie konstruowaniu myśli i wypowiedzi otwiera nas na ludzi, a tym samym na świat. Kompetencje językowe dają nam szansę lepszego wyrażania siebie i pełniejszego spojrzenia na innych, w efekcie ułatwiając komunikację, która jest kluczowym elementem naszego funkcjonowania w społeczeństwie.

Magdalena Domeradzka: Każdy kolejny język, który poznajemy, uczy nas nowych zjawisk i innego spojrzenia na rzeczywistość. Poznając języki skandynawskie, uczymy się nie tylko nazw nowych potraw, lecz także innego podejścia do natury. Widzimy, że jest możliwa bardziej inkluzywna i przyjazna komunikacja i mniej hierarchiczna współpraca. Nowy język daje nam nowe kompetencje. Ale to, co zyskujemy, to również inne spojrzenie na siebie samych i na to, jacy jesteśmy. To podróż, która nigdy się nie kończy.

Marcin Jacoby: Zdecydowanie tak. Uważam, że w języku zakodowana jest kultura, kategorie myślenia, wzorce zachowań. Ucząc się języka, stajemy się trochę bardziej podobni do osób, które władają nim od urodzenia. Porozumiewanie się to nie tylko język, to również zachowanie. A jeśli zachowanie – to też sposób postrzegania zachowań innych. Znając języki, stajemy się bardziej otwarci na różne sposoby ekspresji, style życia, nie uważamy już, że tylko nasz sposób jest słuszny, a inne są złe. Ja sam, choć jestem Polakiem, czuję się zawieszony gdzieś pomiędzy kulturą polską, chińską i angielską, bo te trzy języki i kultury znam najlepiej.

Jaki powinien być współczesny filolog/tłumacz/językoznawca? Jego trzy najważniejsze kompetencje to…

Paweł Pyrka: Po pierwsze, nieustająca miłość do języka, zainteresowanie zarówno jego historią, jak i dynamicznie zachodzącymi zmianami. Drugi element to kompetencje kulturowe, bo bez nich nie jest możliwe kompletne zrozumienie funkcji języka i bogactwa znaczeń obecnych w danej kulturze. W końcu, choć niektórzy podchodzą do tego z ostrożnością, docenienie roli, jaką postęp technologiczny odgrywa w obszarze komunikacji i języka, w sferze badań, ale i praktycznych zastosowań, bez których tłumacz(ka) czy nauczyciel(ka) języka nie będą w stanie funkcjonować na rynku pracy.

Magdalena Domeradzka: Filolog czy tłumacz to przede wszystkim osoba, która rozumie wagę i siłę słów. Konieczna jest doskonała znajomość języka, ale również wiedza o otaczającym nas świecie. Najlepsi tłumacze to erudyci! Szczególnej wrażliwości na słowa i znaczenia wymaga tłumaczenie literatury. Obecnie coraz częściej podkreśla się, że tłumacz literacki jest twórcą, drugim autorem.

Marcin Jacoby: Wrażliwość, nastawienie na przekazywanie znaczenia w szerokim kontekście kulturowym, a nie samych słów. Przeświadczenie, że jest kimś, kto pomaga innym w komunikacji: przekazuje, prowadzi, usługuje. A przede wszystkim trzeba kochać ludzi.

Czy jest jakiś jeden projekt (studenta, absolwenta, pracownika), z którego jesteście szczególnie dumni?

Paweł Pyrka: W ostatnim okresie jestem szczególnie dumny ze sposobu, w jaki nasi pracownicy/pracownice i studenci/studentki zaadaptowali się do nauczania zdalnego. Dotyczy to np. zajęć z tłumaczenia symultanicznego, które w normalnych warunkach odbywamy w kabinach, a które w okresie nauczania zdalnego udało się płynnie przenieść na platformę online, z jednej strony całkowicie zachowując jakość dydaktyki, a z drugiej wzbogacając naszych studentów w dodatkowe kompetencje techniczne.

Magdalena Domeradzka: Cieszy mnie wiele projektów, w które angażują się związani z nami skandynawiści. Na polskim rynku wydawniczym stałe ukazują się pozycje tłumaczone przez naszych pracowników i absolwentów. Jednym z ostatnich takich wydarzeń było ukazanie się w języku polskim książki „Fauna Północy” Andrei Lundgren, tłumaczonej wspólnie przez grupę młodych tłumaczy, w której znaleźli się nasi studenci i absolwenci.

Marcin Jacoby: Jestem bardzo szczęśliwy, że nasi byli studenci i absolwenci pamiętają o Studiach azjatyckich Uniwersytetu SWPS i wracają, żeby z nami współpracować. Świetnym przykładem jest Aleksander Bulge, który dziś prowadzi firmę Pure Solar Power. Właśnie rozpoczęliśmy z nim bardzo ambitny program praktyk zawodowych dla naszych studentów, którego przygotowanie wymagało dużego nakładu pracy z jego strony. Mam nadzieję, że z biegiem lat będziemy mieli dużo więcej podobnych projektów inicjowanych przez naszych absolwentów.

dr Paweł Pyrka

Absolwent Instytutu Anglistyki UW, literaturoznawca i kulturoznawca. Obronił doktorat poświęcony kulturowym kontekstom rozwoju literatury popularnej w Stanach Zjednoczonych na początku XX w. Prodziekan ds. studenckich na Wydziale Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu SWPS oraz koordynator specjalności Filologia angielska. Redaktor czasopisma „Kultura Popularna”.

dr Magdalena Domeradzka

Językoznawczyni, filolożka szwedzka. Na Uniwersytecie SWPS prowadzi zajęcia dydaktyczne oraz pełni funkcję kierownika Zakładu Skandynawistyki. Obszary jej zainteresowań obejmują semantykę, psycholingwistykę, analizę dyskursu oraz zagadnienia społeczne. Współpracuje ze szwedzkim radiem, w latach 2016–2021 współprowadziła szwedzkojęzyczny podcast Polenpodden.

dr hab. Marcin Jacoby, prof. Uniwersytetu SWPS

Sinolog, tłumacz. Ekspert zajmujący się zagadnieniami polityczno-społecznymi regionu Azji Wschodniej, szczególnie Chin i Republiki Korei. Interesują go historyczno-kulturowe źródła przemian i procesów zachodzących w tym regionie świata. Naukowo specjalizuje się w chińskiej literaturze klasycznej i kulturze starożytnych Chin. Zna język chiński współczesny i klasyczny, tłumaczy dzieła literatury chińskiej na język polski. Autor wysoko ocenianych publikacji popularnonaukowych o Azji Wschodniej: „Chiny bez makijażu” (2016), „Korea Południowa. Republika żywiołów” (2018). Popularyzator wiedzy o Azji, współautor podręcznika do nauki języka chińskiego: „Współczesny język chiński. Mówię i piszę po chińsku” (2008). Jego najnowsza monografia naukowa to „Sztuka perswazji w starożytnych Chinach. Opowiastka alegoryczna w okresie Walczących Państw (453–221 r. p.n.e.)” (2018). 

Studia filologiczne i regionalne na Uniwersytecie SWPS

W 2001 r. uruchomiliśmy studia licencjackie na kierunku Filologia angielska, a naukę rozpoczęło niespełna 100 studentów. Dziś to kilka specjalności filologicznych (Filologia angielska, Filologia norweska, Filologia szwedzka, Iberystyka, Italianistyka, Studia azjatyckie) na których studiuje 1600 osób. Prowadzimy studia na poziomie licencjackim, magisterskim, doktoranckim (w dyscyplinie literaturoznawstwo) i podyplomowym. 

Studia wyższe:

• Filologia angielska, studia I stopnia (Warszawa)
• Filologia angielska, studia II stopnia (Warszawa)
• Filologia angielska z rozszerzonym językiem chińskim, studia I stopnia (Warszawa)
• Filologia angielska z rozszerzonym językiem hiszpańskim, studia I stopnia (Warszawa)
• Filologia angielska z rozszerzonym językiem japońskim, studia I stopnia (Warszawa)
• Filologia angielska z rozszerzonym językiem niemieckim, studia I stopnia (Warszawa)
• Filologia angielska z rozszerzonym językiem rosyjskim, studia I stopnia (Warszawa)
• Filologia norweska, studia I stopnia (Warszawa)
• Filologia norweska z rozszerzonym językiem angielskim, studia I stopnia (Warszawa)
• Filologia szwedzka, studia I stopnia (Warszawa)
• Filologia szwedzka z rozszerzonym językiem angielskim, studia I stopnia (Warszawa)
• Iberystyka, studia I stopnia (Warszawa)
• Iberystyka z rozszerzonym językiem angielskim, studia I stopnia (Warszawa)
• Italianistyka, studia I stopnia (Warszawa)
• Italianistyka z rozszerzonym językiem angielskim, studia I stopnia (Warszawa)
• Skandynawistyka, studia II stopnia (Warszawa) – ścieżki szwedzka i norweska
• Studia azjatyckie: Chiny i Azja Wschodnia z językiem chińskim, koreańskim lub japońskim, studia I stopnia (Warszawa)

Szkoła doktorska:

• Literaturoznawstwo (Warszawa)

Studia podyplomowe:

• Business English (studia online)
• Kwalifikacyjno – metodyczne studia nauczania języka angielskiego (Warszawa)
• Studia podyplomowe z tłumaczeń specjalistycznych: opracowania audiowizualne (Warszawa)
• Studia podyplomowe z tłumaczeń specjalistycznych: tłumaczenie konferencyjne (Warszawa)
• Studia podyplomowe z tłumaczeń specjalistycznych: tłumaczenie poświadczone, sądowe i prawnicze (Warszawa)

Kursy językowe i certyfikacyjne

Oprócz prowadzenia studiów filologicznych na poziomie licencjackim i magisterskim oraz specjalistycznych na poziomie podyplomowym Uniwersytet SWPS prowadzi również kursy językowe. W Warszawie działa Szkoła Językowa Uniwersytetu SWPS oferujące kursy z indywidualne, grupowe i dla firm z 21 języków. Jesteśmy też ośrodkiem certyfikującym znajomość języka polskiego jako obcego.

Kształcenie językowe na najwyższym poziomie

Według rankingu „Perspektyw” z 2021 r. Uniwersytet SWPS jest jedną z trzech najlepszych uczelni w Polsce prowadzących studia filologiczne na specjalności Filologia angielska. Programy naszych kierunków filologicznych obejmują bardzo dużą liczbę lektoratów. Studenci korzystają z najnowszych narzędzi technologicznych wspierających naukę języków. Należą do nich: kabiny do tłumaczeń konferencyjnych, tablice interaktywne i programy CAT. Codzienny kontakt z gronem native speakerów i studentów z zagranicy pozwala polskim studentom doskonalić praktyczne kompetencje językowe.

Uniwersytet SWPS ma uprawnienia do przeprowadzania międzynarodowych testów z języka szwedzkiego. Nasi studenci mogą podchodzić do państwowego egzaminu TISUS, uprawniającego do podjęcia studiów wyższych w Szwecji, oraz do egzaminu certyfikacyjnego Swedex opracowanego przez Folkuniversitetet.