Prawo dotyczy nas wszystkich, czasem nie wiemy jednak, jak z niego skorzystać. Trudno zrozumieć hermetyczną treść uchwał, ustaw i rozporządzeń – to z kolei prowadzi do wykluczenia społecznego. Jak rozwiązać ten problem? Wyjściem może być legal design – holistyczne podejście do projektowania, które m.in. tłumaczy skomplikowany język prawa przez przystępny język wizualny. Rozwiązanie to badają i wdrażają projektanci z Grafiki na Uniwersytecie SWPS.

Problem

Niezrozumiałe, skomplikowane przepisy prawa

Statystyczny Polak nie rozumie języka prawa. Z tego powodu rzadko sięga po przepisy lub gubi się w gąszczu odwołań między paragrafami, artykułami, niezrozumiałymi definicjami i sformułowaniami, które w potocznym języku znaczą zupełnie co innego. Prawniczy język jest wielce skomplikowany, czytelny zazwyczaj jedynie dla osób, które zawodowo posługują się specjalistycznym słownictwem. To prosta droga do wykluczenia społecznego.

Czy prawo rzeczywiście jest więc dla każdego? Czy jego przepisy nie powinny być jasne i zrozumiałe dla wszystkich? Czy można zawiłe zagadnienia prawne przedstawić w sposób przyjazny i intuicyjny?

Rozwiązanie

Legal design projektantów z Uniwersytetu SWPS

Projektanci z Uniwersytetu SWPS widzą rozwiązanie problemu w sposobie projektowania, którego celem jest wyjaśnianie i uświadamianie ludziom, czym jest prawo, jak działa i do czego służy. Chodzi o to, aby sprawnie przeprowadzić odbiorcę przez język, którego z powodów formalnych czy deficytów edukacyjnych może nie zrozumieć. W tym sensie legal design dotyczy języka wizualnego, którego abstrakcyjna w stosunku do tekstu pisanego forma pozwala zdobyć podstawową walutę współczesnego rynku projektowego – uwagę.

Legal design opiera się na wykorzystaniu w świecie prawa zasad projektowania skoncentrowanego na potrzebach odbiorcy w celu dostarczania mu usług prawnych w innowacyjny i przystępny sposób:

• Ułatwia i optymalizuje komunikację i prezentację informacji prawnej (np. wizualizacja skomplikowanych procedur prawnych itp.).
• Przyczynia się do rozwoju nowych usług i produktów dla rynku prawniczego (np. wzory umów, metody pracy z użytkownikiem końcowym itp.).
• Buduje kulturę innowacji w organizacjach prawnych (np. innowacyjność jako wizerunek organizacji, model świadczenia usług itp.).

Dlaczego

Bierzemy odpowiedzialność za wykluczanych społecznie

Projektowanie to proces, który polega przede wszystkim na diagnozowaniu i rozwiązywaniu problemów projektowych oraz dostarczaniu prostych rozwiązań. Design ma realny wpływ na zmiany społeczne – ta idea przyświeca wykładowcom i studentom Grafiki na Uniwersytecie SWPS. Uważnie przyglądają się oni potrzebom różnych grup społecznych, nie odwracają się od problemów, lecz z odwagą i odpowiedzialnością wdrażają projekty prowadzące do korzystnych zmian.

Celem legal design, cyklicznego projektu realizowanego przez studentów Grafiki Uniwersytetu SWPS i koordynowanego przez dr Dorotę Płuchowską i dr. Mariusza Wszołka przy współpracy Joanny Burskiej-Kopczyk, jest wykorzystanie myślenia projektowego do budowania relacji między prawem a wizualnością przekazu. Nasi projektanci hermetyczny język prawa przetłumaczyli na przystępny język wizualny. Dzięki legal design, czyli połączeniu designu i prawa, rozwiązali kilka problemów, z którymi borykamy się na co dzień. Okazuje się, że umowa może być tak zaprojektowana, by konsument chciał ją doczytać do końca, a prawo autorskie wcale nie jest tak skomplikowane, jak się wydaje. Legal design pomaga szerszej społeczności rozumieć prawo.

Dorota Płuchowska

Politolog, socjolog, z wyboru komunikolog. W Katedrze Grafiki Uniwersytetu SWPS oraz w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego prowadzi zajęcia z zakresu teorii systemów społecznych, praktyki procesów grupowych i projektowych oraz doradztwa communication design. Interesuje się koncepcjami społeczeństwa i zmiany społecznej. Zajmuje się projektowaniem komunikacji grup, zespołów i organizacji, w paradygmacie systemowym i według koncepcji turkusowej zmiany. Specjalizuje się w metodologiach pracy projektowej, ich optymalizacji przez algorytmizację procesów diagnostycznych, systemowe i zrównoważone myślenie projektowe, zarządzanie wiedzą, interdyscyplinarnością, interkulturowością. Autorka licznych warsztatów interdyscyplinarnych i interkulturowych.

Zobacz biogram »

Mariusz Wszołek

Komunikolog, prodziekan Wydziału Prawa i Komunikacji Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu, zastępca dyrektora Instytutu Projektowania. Naukowo zajmuje się teorią i praktyką projektowania komunikacji, ze szczególnym uwzględnieniem inkluzyjnych, partycypacyjnych i zrównoważonych doktryn projektowych. Redaktor serii wydawniczej „Manual i Communication Design” oraz autor książek i artykułów z zakresu reklamy, pracy projektowej i zrównoważonego projektowania. Aktywny projektant i konsultant w zakresie strategii i polityki komunikacyjnej firm i instytucji; zawodowo współpracował m.in. z: NEONET, PDG, MNiSW, Uniwersytetem Wrocławskim, Wrocławską Strefą Kultury, Media Markt, Galeria Wnętrz Domar, NOTI, Merc. Autor bloga na-magazynie.

Zobacz biogram »