Sopot jest miastem o wyjątkowym mikroklimacie, cieszy się statusem uzdrowiska, a w sezonie wakacyjnym przyciąga tłumy turystów. Mimo to już od lat nie udaje się przerwać procesu wyludniania się miasta oraz starzenia się społeczności mieszkańców, a rozwijająca się turystyka jest zarówno potencjałem, jak i obciążeniem dla Sopotu. Miasto musi się też zmierzyć z konsekwencjami zmian klimatu. Interdyscyplinarny zespół naukowców z Uniwersytetu SWPS na zlecenie Urzędu Miasta Sopotu przygotował kompleksowy raport diagnostyczny mający na celu opracowanie na kolejnym etapie prac strategii wszechstronnego rozwoju miasta na lata 2021–2030. Pracowali nad nim: prof. Mikołaj Cześnik (politolog), prof. Mirosław Filiciak (kulturoznawca), prof. Karol Olejniczak (ekspert ds. polityk publicznych), prof. Michał Wenzel (socjolog), dr Radomir Matczak (ekspert ds. rozwoju regionalnego), Martyna Obarska (kulturoznawczyni), Wawrzyniec Smoczyński (analityk), Katarzyna Żukowska (psycholog), Daniel Matusiak (analityk), Aleksandra Litorowicz (kulturoznawczyni).
Problem
Postępujący proces wyludniania się Sopotu
Sopot postrzegany jest jako najbardziej prestiżowa część Trójmiasta. Stanowi atrakcję turystyczną. Jego mieszkańcy aktywnie uczestniczą w życiu publicznym. Angażują się w działalność obywatelską, samorządową, fundacyjną i stowarzyszeniową, chętnie dokształcają się np. na Uniwersytecie Trzeciego Wieku. Jest to również miasto o ogromnym kapitale naturalnym. Mimo to Sopot od lat zmaga się z narastającymi problemami, takimi jak: turystyfikacja, starzenie się społeczeństwa, gentryfikacja, brak nowych mieszkań w przystępnych cenach czy trwająca od dłuższego czasu emigracja młodych mieszkańców do innych miast Trójmiasta lub okolic.
Turystyka stanowi jedno z kluczowych źródeł dochodu sopocian. Mimo to stwarza wiele uciążliwości. Mieszkańcy skarżą się na generowane przez nadmiar turystów zatłoczenie i zanieczyszczenie ulic, wzrost cen, hałas, nielegalnie działające hotele i hostele, a także na homogenizację produktów i usług nastawionych tylko na odwiedzających. Nierzadko mieszkańcy miasta czują się wyobcowani we własnym sąsiedztwie. Chcieliby, aby uwzględniano w większym stopniu ich preferencje i zadbano o jakość życia całorocznych mieszkańców. Chcą widzieć w swoim mieście przestrzenie przyjazne osobom z niższym statusem materialnym, seniorom czy takie miejsca, które zachęcają do międzypokoleniowej aktywności.
Z drugiej strony napływ do Sopotu nowych, młodszych mieszkańców jest utrudniony. Sopockie lokale z rynku pierwotnego i wtórnego pozostają poza zasięgiem finansowym wielu młodych ludzi. Liczba nowych domów i oddawanych do użytku mieszkań jest z kolei niewielka, również ze względu na specyficzne usytuowanie terenu ograniczonego linią brzegową, terenami leśnymi i terenami Gdyni i Gdańska.
Ze względu na te wyzwania miastu potrzebna jest długoterminowa strategia, która w najbliższych latach zapewni wszechstronny rozwój Sopotu i uczyni go lepszym miejscem do życia.
Rozwiązanie
Raport pozwalający na wypracowanie długoletniej strategii dla miasta i jego mieszkańców
„Diagnoza Sopotu”, interdyscyplinarny projekt zespołu naukowców Uniwersytetu SWPS pod kierownictwem prof. Mikołaja Cześnika, dyrektora Instytutu Nauk Społecznych na Uniwersytecie SWPS, powstał na zamówienie Urzędu Miasta Sopotu i stanowi ekspercką próbę opisania największych bolączek miasta i jego mieszkańców. Obecnie trwają prace nad strategią wieńczącą szeroko zakrojone badania. Pierwszym krokiem do znalezienia i przedstawienia rozwiązań było zebranie informacji, analiza i identyfikacja głównych istniejących w mieście napięć. Obecnie zespół przeprowadza z mieszkańcami proces analizy najważniejszych wyzwań dla Sopotu i opracowuje dokument strategii na najbliższą dekadę. Pracami diagnostycznymi kierował prof. Mikołaj Cześnik, zaś pracami nad strategią kieruje Martyna Obarska, kulturoznawczyni z Wydziału Nauk Humanistycznych w Warszawie wraz z zespołem teoretyków i praktyków projektowania polityk publicznych.
„Diagnoza Sopotu” uwzględnia analizę kapitału naturalnego, ludzkiego, gospodarczego oraz kulturalnego miasta. Bierze pod lupę największe wyzwania stojące przed samorządem, problemy doskwierające mieszkańcom Sopotu, przeszkody stojące na drodze rozwoju inwestycji. Naukowcy opracowujący dokument zastosowali różnorodne metody badawcze: analizę danych zastanych (pochodzących z archiwów i statystyk publicznych), desk research istniejących opracowań związanych z politykami miejskimi na świecie, sondażowe badania opinii, warsztaty z mieszkańcami, tworzenie scenariuszy przyszłości oraz zebranie eksperckich głosów. Na etapie tworzenia strategii zespół dodatkowo opracowuje analizę urbanistyczną i model struktury funkcjonalno-przestrzennej.
Kompleksowe badania naukowców z naszej uczelni stanowią nieocenioną pomoc dla włodarzy miasta w planowaniu inwestycji i działań zmierzających z jednej strony do poprawienia komfortu życia obecnych mieszkańców, z drugiej – do przyciągnięcia nowych.
Dlaczego?
Otwarci na współdziałanie z jednostkami samorządowymi
Uniwersytet SWPS prowadzi różnorakie projekty, których wyniki znajdują zastosowanie w wielu obszarach życia gospodarczego, kulturowego, politycznego i społecznego. W przygotowanie „Diagnozy Sopotu” włączyli się socjologowie, politolodzy, badacze miast, specjaliści od polityk publicznych, ekonomiści i kulturoznawcy. Przedstawili rozbudowaną diagnozę dla miasta o praktycznym charakterze. Płynące z niej wnioski uwzględniane są obecnie w pracach nad przygotowaniem dokumentu strategicznego. Umożliwia ona mieszkańcom, a także ich przedstawicielom w Radzie Miasta i Urzędzie Miasta, zbudowanie uszytej na miarę strategii rozwoju Sopotu.
Eksperci z naszej uczelni stoją na stanowisku, że badania naukowe powinny przede wszystkim służyć ludziom do tworzenia praktycznych rozwiązań poprawiających komfort życia. Kluczową kwestią w tym zakresie jest otwartość uczelni na współpracę z państwowymi agendami i instytucjami, sektorem pozarządowym, a także – jak w tym przypadku – z jednostkami samorządowymi.
dr hab. Mikołaj Cześnik, prof. Uniwersytetu SWPS
Kierownik interdyscyplinarnego zespołu pracującego nad raportem „Diagnoza Sopotu”, dyrektor Instytutu Nauk Społecznych w Uniwersytecie SWPS, socjolog i politolog. Zajmuje się badaniami opinii społecznej i wyborów politycznych. Specjalizuje się w analizie systemów politycznych, w szczególności demokracji. Występuje w mediach jako stały komentator życia politycznego. Jest członkiem Polskiego Generalnego Studium Wyborczego, pionierskiej w Polsce inicjatywy, która ma na celu systematyczną i rzetelną rejestrację i analizę najważniejszych wydarzeń politycznych w kraju – wyborów parlamentarnych.
Martyna Obarska
Kierowniczka prac nad strategią dla Sopotu w interdyscyplinarnym zespole, kulturoznawczyni, koordynatorka semestru miejskiego School of Ideas Uniwersytetu SWPS. Na co dzień wdraża w życie interdyscyplinarność w obszarze studiów miejskich. Bada inicjatywy na styku architektury, urbanistyki i działań społecznych. Liderka programu „Odporne miasto” w powstającym badawczo-wdrożeniowym Centrum Działań na Rzecz Klimatu i Transformacji Społecznych Uniwersytetu SWPS. Redaktorka wicenaczelna „Magazynu Miasta”, współprowadząca audycję „Usłysz swoje miasto” i podcast „Magazyn Miasta” w Tok FM. Od dekady prowadzi warsztaty badawcze i szkolenia z urzędnikami, przedstawicielami organizacji pozarządowych i seniorami.
wróć na stronę główną Jubileuszu 25-lecia uczelni →
Sopot – jakim jest miastem dla turystów i jego mieszkańców? Badanie naukowców z Uniwersytetu SWPS
Naukowcy z Uniwersytetu SWPS zbadali ukryty potencjał Sopotu oraz przedstawili rozwiązania pomocne przy rozwiązaniu problemu wyludniania tego miasta.
Sopot pod lupą
Czy warto zamieszkać w Sopocie? Zespół Uniwersytetu SWPS wziął pod lupę trójmiejski kurort i sprawdził, czy wyobrażenia turystów o tym, jak wygląda codzienne życie w tym mieście, pokrywają się z rzeczywistością.