W szkole odwleka się naukę, w dorosłym życiu – wypełnianie PIT-u, przed świętami – zakup prezentów, w marcu – wiosenne porządki. Przykłady można mnożyć. Odwlekanie to inaczej prokrastynacja i nie ma nic wspólnego z lenistwem. To nieracjonalne odkładnie niektórych zadań na później. Z tym problemem boryka się wiele osób (ok. 15 proc. dorosłych). W czasie wykładu przedstawiona zostanie podstawowa wiedza psychologiczna dotycząca tego zjawiska oraz wyniki badań behawioralnych i neuroobrazowych.

W ostatnich latach w badaniach laboratoryjnych i klinicznych dotyczących psychoterapii kładzie się coraz większy nacisk na analizowanie procesów myślenia, a nie tylko samych treści myśli. Jednym z podejść, które wykorzystuje tę perspektywę, jest Terapia Metapoznawcza. Zakłada ona, że podłożem zaburzeń depresyjnych i lękowych jest m.in. negatywnie nacechowane, uporczywie powtarzające się myślenie – ruminowanie i zamartwianie się. Te procesy myślenia wynikają zaś z przekonań metapoznawczych – myśli na temat własnych procesów myślowych i związanych z nimi korzyści i zagrożeń. Podczas wykładu poznamy teoretyczne podstawy Terapii Metapoznawczej. Będzie można zapoznać się z wynikami badań dotyczącymi związków między przekonaniami metapoznawczymi i procesami myślenia i zaburzeniami psychicznymi. Przedstawione zostaną wyniki badań prelegenta dotyczące różnic w funkcjonowaniu mózgu osób z tendencją do powtarzającego się negatywnego myślenia.

Umiejętność dostrzegania i rozpoznawania emocji często pełni funkcję adaptacyjną. Ułatwia ona nabywanie informacji o otoczeniu przy jednoczesnym unikaniu konieczności zdobywania informacji na bazie własnego doświadczenia. Jest to szczególnie przydatne, gdy nabywamy wiedzę o czyhających na nas zagrożeniach. Badania eksperymentalne pokazują, że obserwacja innych osób doświadczających zagrożenia wywołuje reakcje psychofizjologiczne i neuronalne. Wykazano jednak, że obserwacyjne uczenie się strachu jest modulowane przez wiele czynników. Na wykładzie omówione zostaną wyniki dotychczasowych badań nad zjawiskiem obserwacyjnego uczenia się strachu u ludzi i zwierząt. Ponadto zebrani będą mogli dowiedzieć się, jakie czynniki mają wpływ na efektywność obserwacyjnego uczenia się strachu.

The ability to detect errors and to respond to them is fundamental for successful adaptations to a changing environment. Thus, it is not surprising that alterations in error monitoring have been assumed to play a central role for the development of different types of mental disorders. In this talk I will present data showing that hyperactive error monitoring represents a core information-processing abnormality in obsessive-compulsive disorder (OCD). I will focus on error-related brain activity as measured by the error-related negativity (ERN), a negativity that can be seen after errors in the electroencephalogram. Data of participant at increased familial risk for OCD (i.e., unaffected relatives) as well as longitudinal data suggest that overactive error-monitoring represent a neural risk marker that precedes the disorder and indicates vulnerability for OCD. However, results showing alterations in error-monitoring in other psychiatric disorders, including various anxiety disorders, depression and substance use disorder (SUD), challenge the specificity and suggest that alterations in error-processing may be relevant for several mental disorder. And indeed, increased error-related brain activity was not only found in OCD patients and participants at familial risk for OCD but also in participant at risk for anxiety disorders, whereas familial risk for SUD was associated with reduced neural error signals. These results suggest that alterations in error-monitoring are not limited to specific symptoms or disease states. Reduced neural error-signals may indicate vulnerability for under-controlled behavior and risk for substance use, whereas a harm- or error-avoidant response style and vulnerability for OCD and anxiety appears to be associated with increased error-related brain activity.