Gdzie tkwi sekret ludzkiego szczęścia? Jak żyć, aby osiągnąć powodzenie w pracy zawodowej i stworzyć szczęśliwą rodzinę? W ostatnich latach uwaga psychologów skupiła się znaczeniu inteligencji emocjonalnej. O tym, komu potrzebna jest inteligencja emocjonalna, pisze dr Dorota Szczygieł, psycholog z Uniwersytetu SWPS w Sopocie.
Grupy zdolności dotyczących emocji
Inteligencja emocjonalna to pewien rodzaj inteligencji mającej znaczenie w przetwarzaniu informacji o emocjach. Jako pierwsi zasugerowali to prof. John D. Mayer z Uniwersytetu w New Hampshire i prof. Peter Salovey z Uniwersytetu Yale. Zgodnie z ich podejściem inteligencja emocjonalna obejmuje 4 grupy zdolności.
- Rozpoznanie emocji. Emocje spełniają ważne funkcje. Informują nas o ważności zdarzeń dziejących się wokół nas i mobilizują do działania. Aby rozumieć sytuacje, w jakich się znajdujemy i skutecznie porozumiewać z innymi ludźmi, musimy precyzyjnie rozpoznawać cudze emocje oraz przekazywać i wyrażać własne.
- Używanie emocji. Emocje wpływają na nasz sposób myślenia, przygotowują do określonych działań i ukierunkowują nasze procesy myślowe podczas rozwiązywania problemów.
- Rozumienie emocji. Emocje nie pojawiają się przypadkowo. U ich podstaw zawsze leżą konkretne przyczyny. Emocje zmieniają się zgodnie z określonymi regułami, które można zrozumieć i wykorzystywać przy rozwiązywaniu problemów pojawiających się w relacjach społecznych.
- Zarządzanie emocjami. Emocje dostarczają nam ważnych informacji o świecie oraz ukierunkowują nasze myślenie i działanie. Aby jednak korzystać z dobrodziejstwa emocji, musimy inteligentnie włączać je do naszego rozumowania i zachowań. Każda emocja jest dobra, pod warunkiem jednak, że jej jakość i intensywność są odpowiednie do okoliczności. Nadmiernie stłumione emocje wywołują apatię i zbytni dystans wobec otaczającej rzeczywistości, kiedy jednak wymkną się spod kontroli i przybiorą skrajną postać, to przynoszą więcej szkody niż pożytku.
Wpływ inteligencji emocjonalnej
Dysponujemy już dość dużą pulą rzetelnych danych empirycznych wskazujących na znaczenie inteligencji emocjonalnej dla dobrostanu człowieka. Wyniki badań wskazują, że dzieci o wyższej zdolności rozpoznawania stanów emocjonalnych własnych i innych osób lepiej radzą sobie w relacjach społecznych i wykazują mniej zachowań agresywnych, są bardziej popularne wśród rówieśników i wykazują większą gotowość do działania na rzecz innych. Pracownicy o wyższej inteligencji emocjonalnej wykazują większy poziom zachowań kooperacyjnych i prospołecznych. Ponadto sprzyja poczuciu więzi z miejscem pracy oraz wydajności pracowników, a także chroni przed stresem i wypaleniem zawodowym.
Poziom umiejętności wchodzących w skład inteligencji emocjonalnej jest w dużym stopniu uwarunkowany doświadczeniami z dzieciństwa. Szczególne znaczenie mają postawy rodziców wobec emocji dziecka. Jak wskazują wyniki badań, możemy rozwijać naszą zdolności rozpoznawania stanów emocjonalnych także w okresie dorosłości.
O autorce
dr Dorota Szczygieł – psycholog, pracuje na Wydziale Zamiejscowym w Sopocie Uniwersytetu SWPS, kierownik studiów podyplomowych Inteligencja emocjonalna w praktyce. Zajmuje się uwarunkowaniami i konsekwencjami regulacji emocji w pracy zawodowej. Jest współautorką Skali Pracy Emocjonalnej, służącej do pomiaru strategii regulacji emocji w zawodach usługowych, oraz Skali Poziomów Świadomości Emocji, narzędzia do diagnozy inteligencji emocjonalnej.
