Wpływ epidemii koronawirusa na emocje i zachowania Polaków

W jakim stopniu boimy się pandemii koronawirusa? Jakie są główne źródła obaw Polaków w związku z SARS-CoV-2? Czy stosujemy się do zaleceń epidemiologów? Zespół psychologów z Uniwersytetu SWPS i Polskiej Akademii Nauk zbadał psychologiczne konsekwencje epidemii COVID-19 w Polsce.

Czego się obawiamy?

Poziom obaw związanych z koronawirusem jest w naszym kraju bardzo wysoki, wynika z badania Uniwersytetu SWPS i PAN.

Polacy martwią się o innych bardziej niż o siebie samych. Badani najbardziej boją się, że zachoruje ktoś im bliski (72%, własnej choroby obawia się 59% respondentów). Czują strach przed kryzysem finansowym i załamaniem rynku (71%) oraz że inni ludzie nie będą stosować się do zaleceń i w konsekwencji wirus będzie rozprzestrzeniał się zbyt szybko (75%). Boją się również przepełnionych szpitali i niewydolnej służby zdrowia (73%). Najmniej obawiamy się pustych półek sklepowych (37%).

Wyniki pokazują też, że 26% z nas czuje, że czasami ich stan zdenerwowania tą sytuacją jest bliski paniki.

W jakim stopniu stosujemy się do zaleceń związanych z koronawirusem?

Nasza gotowość do przestrzegania zaleceń między 23 i 24 marca, a więc mniej więcej po 10 dniach od wprowadzenia pierwszych ograniczeń, była bardzo wysoka (80-87%). Polacy w wysokim stopniu stosują się do zaleceń związanych z ograniczeniem rozprzestrzeniania się koronawirusa:

unikają zgromadzeń publicznych (87%),
starają się ograniczać przebywanie poza domem (85%),
w kontaktach z innymi poza domem utrzymują dystans ponad 1 metr (85%),
zasłaniają usta podczas kichania i kasłania (85%),
bardziej dbają o higienę poza domem (mycie i/lub odkażanie rąk, 80%),
witają się bez podawania dłoni (81%).

Im większe różnego typu obawy związane z koronawirusem, tym silniejsze stosowanie się do zaleceń związanych z epidemią.

Do wszystkich zaleceń w większym stopniu stosują się kobiety. Okazuje się, że mężczyźni niechętnie rezygnują z witania się przez podanie dłoni (tego zalecenia przestrzega 71% mężczyzn i 87% kobiet), a tylko 75% mężczyzn myje lub odkaża ręce poza domem (a kobiet 87%).

Młodsi mniej stosują się do wszystkich zaleceń niż starsi, ale starsi częściej chodzą do sklepów. Zaledwie 38% badanych Polaków robi zapasy żywieniowe, żeby unikać wychodzenia do sklepu i spotykania innych.

Jak realizowano badanie?

Badanie „Wpływ pandemii COVID-19 na emocje, przekonania i zachowania Polaków” zostało zrealizowane 23-24 marca 2020 r. na próbie ogólnopolskiej obejmującej 1098 osób. Dobór próby był losowo-kwotowy, a badanie zrealizowano metodą CAWI (wspomaganego komputerowo wywiadu online) na Ogólnopolskim Panelu Badawczym Ariadna.

Projekty „Czego boją się Polacy w związku z koronawirusem?” oraz „Jak Polacy stosują się do zaleceń w związku z koronawirusem?” zrealizowały: dr Maria Baran, psycholog, Uniwersytet SWPS, dr Katarzyna Hamer, psycholog IP PAN, dr Marta Marchlewska, psycholog IP PAN.

Prezentowane raporty są częścią szerszego projektu naukowego, ale w imię popularyzacji nauki, badaczki postanowiły podzielić się wynikami z szerszą publiką. Stąd też pomysł stworzenia bloga www.covid19psychologia.com jako platformy do cyklicznych publikacji raportów. Planowane są kolejne opracowania dotyczące m.in.: polityki, wsparcia społecznego i myślenia spiskowego.