Skala zjawiska

Mówi się, że ok. 3 - 8,3% populacji cierpi na ChAD, natomiast dane te mogą być niedoszacowane. Główną przyczyną tego faktu jest brak odpowiedniej diagnozy. Niezwykle często zdarza się bowiem tak, że pacjent leczony z powodu zaburzenia depresyjnego nawracającego, nie mówi lekarzowi o okresach podwyższonego nastroju, w czasie którego jest bardziej aktywny i kreatywny, traktując go, jako okres pełnego zdrowia. Może być tak, że są to okresy hipomanii.

Badania pokazują, że nawet u 50% osób leczących się z powodu zaburzenia depresyjnego nawracającego w ciągu 15 lat diagnozuje się zaburzenie afektywne dwubiegunowe a im szybsza prawidłowa diagnoza, tym szybsza szansa na podjęcie skutecznego leczenia.

Przyczyny

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe może pojawić się w każdym wieku, jednak jego początek przypada najczęściej między 20. a 30. rokiem życia. Mówi się o wielu czynnikach mogących przyczynić się do zachorowania, które ujmowane są w tzw. modelu podatność-stres. Oznacza to, że niektóre osoby, z przyczyn np. genetycznych czy osobowościowych mogą być bardziej podatne na zachorowanie od innych. Choroba pojawia się u nich najczęściej w sytuacji stresowej, którą może być zarówno np. utrata bliskiej osoby jak i awans zawodowy. Warto pamiętać o tym, że choć jest to zaburzenie mające jeden z największych wskaźników dziedziczności, ze wszystkich chorób psychicznych, nie można mówić o tym, że geny determinują zachorowanie. Warunkują one jedynie podatność, która jest jednym z wielu biologicznych, psychologicznych i społecznych czynników przyczyniających się do wystąpienia choroby.

Przebieg

Nie ma jednego modelu przebiegu zaburzeń dwubiegunowych. Niektóre osoby przeżywają pełne epizody manii i depresji, nawet z epizodami psychotycznymi, wymagające hospitalizacji, inne mogą doświadczać epizodów hipomanii. Czyli czasu podwyższonego nastroju, większej aktywności i np. kreatywności, zmniejszonej potrzeby snu, ale nie wymagającego hospitalizacji. Jeszcze innym przykładem są tzw. epizody mieszane, podczas których występują objawy charakterystyczne zarówno dla epizodu maniakalnego jak i depresyjnego.

Panuje wiele mitów dotyczących manii i depresji. Mania bywa mylnie utożsamiana jedynie z poczuciem euforii. Epizody manii mogą łączyć się również z drażliwością, konfliktowością, podejmowaniem ryzykownych zachowań mających poważne konsekwencje, agresją a nawet wchodzeniem w konflikty z prawem. Z kolei zdarza się, że osoby z otoczenia osób przeżywających epizody depresyjne mówią „gdyby on tylko bardziej się postarał”, „to tylko lenistwo”. Wycofanie społeczne, brak aktywności, apatia – to objawy depresji, które nie mają nic wspólnego z wyborem pacjentów. Należy pamiętać, że epizody zarówno maniakalne, jak i depresyjne są w dużej mierze uwarunkowane biologicznie i zdeterminowane przez równowagę neuroprzekaźników. Osoba w depresji nie są przez to w stanie wykonywać najprostszych czynności i nie ma to nic wspólnego z ich „wyborem” czy „lenistwem”.

Leczenie

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe jest diagnozą na całe życie. Jednak współpraca z lekarzem i psychologiem, odpowiednie dobranie leków, nauka wykrywania objawów zwiastunowych i odpowiedni tryb życia mogą zmniejszyć częstotliwość nawrotów oraz ich głębokość, zapewniając pacjentom nawet wieloletnie okresy remisji, podczas których mogą oni w pełni realizować się w życiu prywatnym i zawodowym.

Samobójstwa

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe jest bardzo poważną i niebezpieczną chorobą. Szacuje się, że nawet 29% pacjentów popełnia samobójstwo. U osób z nieleczonym zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym ryzyko popełnienia samobójstwa jest 6 razy większe niż u osób przyjmujących leki stabilizujące nastrój. Dlatego niezwykle ważna jest odpowiednia diagnoza i leczenie oraz wsparcie społeczne wakcie pisynikające z rzetelnej wiedzy o tej chorobie.