Badaczka badaczowi nierówna?

Świat akademicki, podobnie jak bywa w innych obszarach życia społecznego, nie jest wolny od tendencyjnych ocen, także ze względu na płeć. Analizy pokazują, że kobiety dyskryminowane są jako badaczki i jako uczestniczki badań. Ten sam dorobek naukowy jest oceniany jako gorszy, gdy autorką jest kobieta, co przekłada się na to, że wkład naukowy kobiet jest oceniany jako mniejszy niż mężczyzn i naukowczynie i ich badania mają cieszą się mniejszym prestiżem.

Prace autorstwa kobiet są rzadziej włączane do sylabusów, czego nie da się wyjaśnić proporcją dostępnych prac kobiet i mężczyzn. Kobiety są też mniej chętnie zatrudniane, co pokazały wyniki głośnych badań zespołu pod kierownictwem Corinne Moss-Racusin przeprowadzonych z udziałem pracowników uniwersytetów, którym wysłano to samo CV opatrzone nazwiskiem kobiecym lub męskim. Okazało się, że zatrudniający proponowali kobiecie niższą pensję.

Również analizy rzeczywistych wynagrodzeń wskazują, że na tych samych stanowiskach badaczki zarabiają mniej niż badacze. Badania prowadzone przez kobiety o wiele rzadziej otrzymują finansowanie z grantów. W badaniach medycznych kobiety rzadziej są uczestniczkami badań, co prowadzi do zniekształceń w diagnostyce chorób, np. układu krążenia, a tym samym ma niepożądane skutki dla zdrowia kobiet. Podsumowując, kobiety w środowisku naukowym mają mniejszy prestiż.

Badania o dyskryminacji są oceniane gorzej, gdy dotyczą płci

Co jednak istotne, także sam temat dyskryminacji ze względu na płeć ma niższy prestiż. Wyniki analizy bibliometrycznej – czyli opartej na przeglądzie opublikowanych artykułów (udostępnionych w bazie EBSCO), przeprowadzone na 1000 artykułów, pokazały, że prace dotyczące dyskryminacji ze względu na płeć są publikowane w mniej prestiżowych pismach niż prace także dotyczące dyskryminacji, lecz odnoszącej się do kategorii etniczności (jak rasa i przynależność etniczna). Należy dodać, że były to publikacje współczesne, publikowane w latach 2008–2015. W celu identyfikacji tych artykułów użyto takich słów kluczowych, jak: dyskryminacja, tendencyjność ocen (bias) rasowa i płciowa, a także rasizm i seksizm. 

Wskaźnikiem niższego lub wyższego prestiżu czasopism naukowych, w których zostały publikowane te prace, był współczynnik cytowalności, zwany Impact Factor, który jest co roku obliczany dla czasopism naukowych i publikowany w bazie Web of Science. Wyższe wartości wskaźnika oznaczają, że prace publikowanie w danym czasopiśmie są częściej cytowane przez innych badaczy. Wzięto pod uwagę także płeć osób wchodzących w skład zespołów publikujących te prace. Do tego, projekty noukowe o dyskryminacji,nie tylko są rzadziej finansowane z grantów, lecz także publikowane w mniej prestiżowych pismach naukowych, o niższym wskaźniku Impact Factor. To zajwisko występuje też niezależne od tego, czy i autorem pracy jest kobieta czy mężczyzna. 

Potrzebna zmiana

Prace naukowe często stanowią podstawę wcielanych w życie programów czy interwencji równościowych, a prace akademickie są z kolei oceniane za ważniejsze. Kiedy te drugie nie ukażą się w bardziej prestiżowych pismach, temat dyskryminacji ze względu na płeć ma małe szanse dotarcia do świadomości społecznej. Dopóki świat akademicki nie zrozumie, że temat dyskryminacji płciowej jest istotny, są małe szanse na to, że prace na ten temt będą miały szansę zmienić świat poza uczelniami.