Najważniejszą przyczyną przekładania „na potem” są doznawane negatywne emocje, które wiążą się z wykonaniem danej czynności lub zadania. Gdy doświadczamy przykrych odczuć, „przełączamy się” na inne działanie.

Wówczas automatycznie zaczynamy odczuwać ulgę oraz bardziej pozytywne emocje i nastroje, jednak potem pojawiają się problemy. Natychmiastowa poprawa dobrostanu, choć niewątpliwie przyjemna, prowadzi do negatywnych konsekwencji: ryzykujemy niewykonanie zadania lub w lżejszej formie pogorszenie jakości wykonania. Ponadto doświadczamy zwiększonego poziomu stresu, nadwyrężamy również nasze zdrowie.

Można więc stwierdzić, że prokrastynacja wiąże się z trudnością w przekształceniu negatywnych emocji na bardziej korzystne, czyli sprzyjające inicjowaniu zadania, które nas przytłacza, wydaje się trudne, wzbudza lęk, frustrację, nudę.

Warto jednak pamiętać, że istnieje również typ zrelaksowanego prokrastynatora. Takie osoby wydają się cały czas spokojne, dużo czasu poświęcają na rozrywki, stąd przez innych często bywają określane mianem hedonistów. Postronni obserwatorzy ich spokój i opanowanie odbierają jako beztroskę, lekkoduszność, a wręcz nieodpowiedzialność. Ten typ prokrastynacji również ma negatywne skutki – zadanie może być wykonane gorzej, a nawet w ogóle niezrealizowane. 

Ludzie pewni siebie są skuteczni. Jeśli więc chcemy, aby nasze dzieci nie odwlekały zadań na później, musimy wzmacniać ich poczucie własnej skuteczności. Tym bardziej, że wiąże się to z wieloma korzyściami – ludzie o wysokim poczuciu własnej skuteczności są zdrowsi, wytrwalsi, nie poddają się łatwo w obliczu przeciwności, traktują porażki jako przejściowe i zależne od czynników, które można zmienić i kontrolować, lepiej radzą sobie ze stresem. 

Ludzie, którzy mają wysokie poczucie własnej wartości, wierzą, że zasługują na miłość i szacunek. Z kolei ludzie o wysokim poczuciu własnej skuteczności wierzą, że potrafią działać w sposób przynoszący oczekiwane rezultaty oraz osiągać wyznaczone cele. Przykład? Osoba, która czuje się wysoce skuteczna, myśli: „Potrafię napisać esej z psychologii ogólnej na cztery strony bez błędów ortograficznych” lub „Potrafię występować publicznie”. To specyficzny rodzaj wiary w siebie – wiary w posiadanie pewnych kompetencji do realizacji własnych zamierzeń.

Poczucie własnej skuteczności u dzieci można stymulować, do czego przydaje się wiedza na temat jej źródeł, którymi są:

• osobiste doświadczenia,
• obserwacja innych,
• perswazja,
• fizyczna gotowość do realizacji celów.

Co zatem mogą zrobić rodzice, którzy chcą zadbać o poczucie sprawstwa u swoich dzieci? Na początek niech zaplanują serię zadań, które umożliwią dziecku osiągnięcie drobnych sukcesów. Warto podkreślać minizwycięstwa – celebrując je i nagradzając. Dzięki temu maluch na własnej skórze doświadczy tego, czym jest sukces i na długi czas zachowa to w pamięci.

Dobrą strategią jest pokazywanie wzorców do naśladowania – postaci, które od początku do końca zrealizowały jakieś zadanie, świetnie wykonujących daną czynność, dobrze radzących sobie z problemami mimo napotykanych trudności. Wybór pozytywnych wzorców należy oczywiście do rodziców, choć warto pamiętać, aby dobierać postacie jak najbardziej podobne do dziecka, a w przypadku bohaterów fikcyjnych – czerpać wzorce z ulubionych książek i kreskówek.

Kolejny prosty i jednocześnie efektywny sposób rozwijania poczucia skuteczności u dzieci to czytanie im inspirujących książek. Wśród lektur mogą znaleźć się zarówno poradniki motywacyjne, książki poradnikowe (np. jak zrobić coś krok po kroku), jak i biografie ludzi sukcesu (sportowców, muzyków, naukowców, biznesmenów).

„Dobre czucie się we własnej skórze” jest niezbędne do realizacji celów. W praktyce chodzi o dobre samopoczucie, odpowiednio wysoki poziom energii przy niskim poziomie zmęczenia, a także o pogodny nastrój. Chyba nie ma osoby, której realizacja zadania nie przychodziłaby łatwiej, gdy dobrze się czuje. Dlatego tak ważne jest, aby zadbać o prawidłową dietę (lekkostrawną i pełnowartościową), odpowiednią ilość snu, nawodnienie organizmu i w miarę możliwości o bezstresowe funkcjonowanie. Wtedy ryzyko, że kolejna czynność zostanie odwleczona na później, a realizacja celu przesunięta w czasie, zostanie jeśli nie usunięte, to przynajmniej zminimalizowane.

1. Nagradzaj odpowiednie zachowania (aktywność dziecka), nie karz. Nagradzane zachowania są częściej powtarzane. Chwal dziecko za wytrwałość.
2. Miej realistyczne oczekiwania. Nie oczekuj zbyt dużo od dziecka. Przyda się wiedza z psychologii rozwojowej, abyś wiedział, ile wymagać.
3. Zmieniaj swój styl rodzicielski w zależności od wieku dziecka
4. Daj swojemu dziecku nieco autonomii. Badania psychologiczne i pedagogiczne przekonują, że odrobina autonomii sprzyja inicjowaniu działania.
5. Bądź modelem zachowań dla swojego dziecka. Nic nie pociąga ludzi bardziej niż przykład. Nauczaj ustalania celów, dzielenia zadań na podzadania i monitorowania własnych postępów. Nauczaj dzieci dostrzegać małe kroczki i postępy w drodze do celu oraz celebrować je.
6. Daj dziecku nieco czasu na wszystko. Jeśli dziecko ma nauczyć się czego nowego, potrzebuje na to czasu. Podobnie jak i na zbudowanie własnej tożsamości.
7. Pozwól dzieciom odczuć konsekwencje własnych czynów. Nie ratuj dziecka. Czasem niewykonanie czegoś na czas i poniesienie konsekwencji opieszalstwa może być najlepszą nauką odpowiedzialności. To swego rodzaju kara pedagogiczną, która pozwala zmieniać się na lepsze.
8. Pomóż ustalać dzieciom konkretne zadania i cele. Ważne jest to, co mówisz. Czasem lepiej powiedzieć: „Posegreguj zabawki” niż ogólnie: „Posprzątaj pokój”.
9. Zapamiętaj, że prokrastynacja to nie lenistwo. Prokrastynatorzy są w rzeczywistości bardzo aktywnymi ludźmi, jednak nie robią tego, co w danym momencie jest najważniejsze. Dlatego nie przypinaj dziecku łatki „leń”.
10. Pamiętaj, że prokrastynacja jest wyuczonym zachowaniem, a więc… można się jej także „oduczyć”. Przede wszystkim bądź dla dziecka dobrym wzorcem. Nagradzaj jego aktywność. Wspólnie planujcie ważne zadania, np. odrabianie lekcji. Kluczem do sukcesu jest trening – regularnie powtarzane czynności automatyzują się i stają się nawykiem, tak jak np. poranny jogging czy przyjmowanie leków o określonej porze.