1. Znajdź wsparcie wśród bliskich i przyjaciół

– Bardzo ważne jest, aby szukać wsparcia społecznego i sytuacjami, które nas spotykają w pracy dzielić się z bliskimi – mówi psycholog i badaczka mobbingu Agnieszka Mościcka-Teske. Rodzina i przyjaciele chcą być emocjonalnie zaangażowani w nasze problemy i chętnie pomogą nam w ich rozwiązaniu, wesprą duchowo, poinstruują, doradzą. – Takie wsparcie chroni nas przed narażeniem na mobbing, a jeśli ktoś już go doświadczył, możne wtedy lepiej i sprawniej poradzić sobie z tą sytuacją – dodaje.

Kontakt z drugą osobą sprawia, że wzrasta w nas motywacja i gotowość do działania, mamy większe poczucie bezpieczeństwa i komfortu psychicznego, a wtedy możemy zobaczyć nasze położenie z innej perspektywy i łatwiej nam osiągnąć wewnętrzny spokój.

2. Porozmawiaj z koleżankami i kolegami z pracy

Warto opowiedzieć o swoich przykrych doświadczeniach współpracownikom, którym możemy zaufać. Może również mieli nieprzyjemności ze strony twojego mobbera i przeżywają podobne frustracje? Kiedy wyżalimy się, znajdziemy tak niezbędne dla nas wsparcie emocjonalne. Koledzy i koleżanki podzielą się z nami swoimi przykrymi doświadczeniami, doradzą nam, jak rozwiązać sytuację, w której się znaleźliśmy, dodadzą nam siły do lepszego funkcjonowania w pracy.

Nie możemy jednak liczyć na to, że ktoś postawi się naszemu mobberowi i wystąpi przeciwko niemu. – Według moich doświadczeń, koledzy i koleżanki z pracy są chętni do pomagania i wspierania osoby mobbingowanej indywidualnie lub w grupie, jeśli się na to umówią. Nie oczekujmy jednak tego, że ktoś się za nią wstawi. Każdy człowiek kieruje się w swoim życiu hierarchią wartości, w której zazwyczaj na pierwszym miejscu jest dobro jego i jego bliskich. Ryzykowanie utratą pracy czy innymi negatywnymi konsekwencjami, np. na skutek zemsty mobbera, będzie sprzeczne z tą hierarchią – zauważa Agnieszka Mościcka-Teske.

3. Zwróć się po poradę do odpowiednich służb zewnętrznych

Są służby, które mają obowiązek udzielić nam pomocy formalnej, doradzić, co mamy dalej robić, wyjaśnić, jak wyglądają procedury antymobbingowe i jak dochodzić swoich praw. – Można pójść po poradę do inspektora BHP, który odpowiada za bezpieczeństwo i higienę pracy. Według regulacji europejskich przepisy BHP chronią również bezpieczeństwo psychospołeczne – zauważa Agnieszka Mościcka-Tekse.

Warto też udać się do Państwowej Inspekcji Pracy na bezpłatną poradę prawną, podczas której urzędnik odpowie na każde nurtujące nas pytanie.

4. Zwróć się do stowarzyszenia antymobbingowego

W licznych stowarzyszeniach antymobbingowych będziemy mogli uzyskać informacje na temat ścieżki postępowania w przypadku zaistnienia mobbingu. Taka organizacja może również sporządzić pismo ze skargą skierowane do naszej firmy oraz wesprze nas, jeśli zdecydujemy się skierować sprawę do sądu.

5. Porozmawiaj z mobberem lub napisz do niego „Wezwanie do zaprzestania”

Innym krokiem jest próba rozmowy ze sprawcą. – Może to być jednak ogromnie trudne psychologicznie – zauważa Agnieszka Mościcka-Teske. – Nie każdy jest na tyle odważny, żeby podjąć bezpośrednią rozmowę z mobberem, więc alternatywą może być napisanie do niego pisma – tzw. „Wezwania do zaprzestania”, które zostanie przekazane nie tylko jemu, lecz także pracownikom działu HR, kadr i dyrekcji. Należy w tym dokumencie zwrócić się bezpośrednio do sprawcy i napisać, np. „to, że daje mi pan dodatkowe zadania, wymaga ode mnie pracy po godzinach; to, że nie odbiera pan ode mnie telefonów sprawia, że czuję się lekceważona. Może to mieć charakter mobbingu i bardzo proszę o zaprzestanie takich działań” – tłumaczy Agnieszka Mościcka-Teske. Dobrze jest wtedy również zadbać o to, by mobber potwierdził swoim podpisem, że otrzymał pismo. Jeśli sprawca je zbagatelizuje, kolejnym krokiem powinno być uruchomienie w organizacji procedur antymobbingowych.

6. Zgłoś mobbing do organu, który jest wskazany w Wewnętrznej Polityce Antymobbingowej firmy

Zgodnie z prawem antymobbingowym wprowadzonym w Polsce w 2004 roku, każda organizacja powinna przeciwdziałać temu zjawisku. Jednym z podstawowych sposobów jest wprowadzenie w firmie Wewnętrznej Polityki Antymobbingowej, w której opisane są procedury działania w sytuacji podejrzenia mobbingu. Należy więc zgłosić jego zaistnienie do osoby lub organu wskazanego w regulaminie antymobbingowym. – Ważne jest, aby w firmie pojawił się temat tego, że w danym dziale czy zespole mają miejsce nadużycia – zauważa Agnieszka Mościcka-Tekse. – Kiedy otoczenie i ofiara milczy, występuje ciche przyzwolenie na to, by mobber dalej łamał zasady. A wtedy może bezkarnie działać – dodaje.

7. Zgłoś sprawę do organu nadrzędnego swojej firmy

Warto, żeby o mobbingu w naszej organizacji dowiedział się jej organ nadrzędny. W przypadku korporacji można napisać skargę lub prośbę o pomoc do centrali firmy, w przypadku placówki edukacyjnej – do kuratorium, burmistrza lub innego organu samorządowego.

8. Zgłoś skargę do Państwowej Inspekcji Pracy

Kolejnym krokiem może być złożenie do Państwowej Inspekcji Pracy oficjalnej skargi, w której należy opisać zachowania naszego mobbera. Na jej podstawie inspektorzy ocenią, czy są przesłanki, by przeprowadzić w firmie kontrolę przestrzegania prawa pracy – w tym przestrzegania przepisów antymobbingowych. Co ważne, nadawcy pisma i osoby w nim występujące pozostaną w pełni anonimowi.

9. Zbieraj dowody i świadków

• Spróbuj dotrzeć do osób poszkodowanych przez twojego mobbera, które już nie pracują w firmie

Warto spróbować znaleźć osoby nękane przez naszego mobbera, które nie pracują już w firmie. – Dzięki temu możemy zyskać świadków w swojej sprawie, którzy chcą i mogą zeznawać, bo nie są już zależni od mobbera. Poza tym, u osoby, która również doświadczyła przemocy w pracy, możemy znaleźć wiele wsparcia społecznego – tłumaczy Agnieszka Mościcka-Teske.

• Nie spotykaj się z mobberem na osobności

Zadbaj o to, żeby spotkania z mobberem odbywały się w miejscach, gdzie przebywają inni pracownicy – np. na korytarzu. Jeśli szef zaprasza nas do swojego gabinetu, niech drzwi pozostaną otwarte lub wejdźmy z koleżanką, sekretarką czy inną osobą, która będzie świadkiem tej rozmowy.

• Rozważ nagrywanie rozmów

Dyskretne nagrywanie pracodawcy lub współpracownika może być uznane za naruszenie jego dóbr osobistych. – Jeśli jednak nie możemy w inny sposób dowieść tego, że byliśmy mobbingowani, sąd może uznać nagranie za istotny dowód w naszej sprawie, a to z kolei może świadczyć o tym, że nagrywanie nie było bezprawne – mówi adwokat dr Marcin Kusaj. – W swojej praktyce nie spotkałem się jednak z sytuacją, by sąd w sprawie o mobbing oddalił dowód w postaci nagrań – dodaje.

• Drukuj korespondencję

Istotne jest dokumentowanie wszelkich zachowań mobbingowych, których doświadczyliśmy. Wiele z nich znajduje się w firmowej korespondencji mailowej i SMS-owej. Dlatego warto ją zapisywać i drukować.

10. Załóż sprawę do sądu

Ostatecznym krokiem jest wystąpienie do sądu pracy i założenie sprawy o mobbing, w której możemy ubiegać się o zadośćuczynienie za wyrządzoną krzywdę oraz odszkodowanie.

– Jeśli nie jesteśmy w stanie udowodnić rozstroju zdrowia wywołanego na skutek mobbingu lub rozwiązanie naszej umowy o pracę nie nastąpiło na skutek mobbingu, możemy dochodzić zadośćuczynienia i naprawienia szkód przed sądem cywilnym z tytułu naruszenia dóbr osobistych – np. godności czy dobrego imienia – dodaje dr Marcin Kusaj.

Ekspert

Ekspert

Autor