Zachodnie elity polityczne i media/środowiska opiniotwórcze przyjęły bardzo krytycznie zlikwidowanie w Chinach systemu dwu pięcioletnich kadencji prezydenta, a zarazem szefa partii. Potraktowano to generalnie jako umacnianie dożywotnich dyktatorskich rządów prezydenta Xi Jinpinga. Interpretowano to jako oddalanie się od ideałów rządów prawa opartych na poszanowaniu konstytucji i choćby śladowo zbliżających się do wzorów demokratycznych.

Sprawa jest niepomiernie bardziej skomplikowana. System władzy ograniczonej dwiema kadencjami prezydenta, a zazwyczaj także premiera, wiązał się z tzw. „kolektywnym kierownictwem”, czyli w praktyce nieustannymi walkami klik politycznych w kierownictwie centralnym o utrzymanie bądź poszerzanie władzy oraz różne dobra. Rozwój gospodarki rynkowej doprowadził z kolei do szybkiego wzrostu liczby chińskich miliarderów, liczonych w dolarach. Przybywa czterech nowych co tydzień, podczas gdy w USA jest ich 571, w Chinach jest ich aż 819 (a w Hongkongu jest ich 67, na Tajwanie 31 i w Singapurze 21). Dziś Pekin jest miastem, gdzie zamieszkuje ich najwięcej w świecie! A wielkie pieniądze dają też wielką władzę, a często jeszcze większy apetyt na nią. Coraz częściej to nie miliarder prosi o coś ministra, lecz minister – miliardera! A jeszcze większe wpływy maja oni nieraz w swoich prowincjach. Pamiętać zaś trzeba, że w Chinach, mimo oficjalnie deklarowanej centralizacji władzy, w praktyce władze terenowe od prowincji aż po powiat i gminy mają bardzo szeroki zakres autonomii.

W ostatnich latach anarchiczny chaos się pogłębiał, a państwo – słabło. Nierówności majątkowe szybko rosły osiągając poziom latynoamerykański, a służby publiczne wciąż były niedorozwinięte. Poprawa losu dużej części społeczeństwa, w tym coraz liczniejszej klasy średniej, wymaga umocnienia władz centralnych. Rywalizacja potężnych grup interesu w łonie partii i wokół niej coraz bardziej zagrażała i stabilności systemu władzy i przyszłości programu reform. Zjawiska te także wymagają skutecznych działań. Pytanie: na ile prezydentowi Xi Jinpingowi się to uda?

Chiny od lat deklarują, że odrzucają zachodni model demokracji liberalnej, jako dla nich niepraktyczny i przy którym nie dałoby się osiągać tak wysokiego tempa rozwoju. A dodajmy, że jest on wyraźnie sprzeczny z chińskimi tradycjami politycznymi i wartościami powszechnie tam przyjmowanymi, zaś tendencje narodowe wyraźnie przybierają w Chinach na sile. Deklarowano tam od lat znacznie bardziej zgodną z rodzimymi tradycjami „demokrację konsultatywną”, na Zachodzie zaś często określa się system chiński jako autorytaryzm pragmatyczny. A jak wszyscy widzą, coraz więcej krajów ogranicza lub odrzuca system demokracji liberalnej jako wygodny głównie dla wąskich warstw elit. Chiny nie są więc osamotnione. Pojawiły się nawet głosy uczonych, jak prof. David Runcinam z Cambrdge, że prezydent Donald Trump próbuje przenosić wzory chińskie do USA! Trudno dziś powiedzieć, w jakim kierunku świat będzie się rozwijał, widać już jedynie, że dotychczasowe kierunki są coraz szerzej kwestionowane i tracą poparcie społeczne, nawet w naszej starej Europie!

Te skomplikowane sprawy przedstawi dr hab. Józef Pawłowski z Katedry Sinologii na Uniwersytecie Warszawskim, który od wielu lat zajmuje się w różnych aspektach problemami państwa chińskiego, zarówno jako badacz/naukowiec jak i praktyk.

„Jest to pierwsza od wielu lat prezentacja publiczna różnych problemów współczesnej Azji, jej relacji z Polską i światem. Cały kurs może dać zupełnie niezłą orientację osobom interesującym się tym kontynentem, studentom sinologii oraz stosunków międzynarodowych” - mówi prof. dr hab. Krzysztof Gawlikowski, Kierownik Katedry Studiów Azjatyckich Uniwersytetu SWPS.

Formuła spotkań

Na zaproszenie Biblioteki Publicznej na ul. Koszykowej, popularnego miejsca spotkań i debat, nasza Katedra Cywilizacji Azji Wschodniej Uniwersytetu SWPS przygotowało merytorycznie cykl publicznych debat panelowych i prelekcji o Azji Wschodniej pt. „Azjatyckie dylematy”. Dotyczą one stosunków międzynarodowych tego kraju, spraw wewnętrznych oraz stosunków z Polską.

Począwszy od stycznia 2014 r. regularnie odbywały się spotkania w ostatni czwartek miesiąca pt. „Chiny – nowa potęga”. Nowy cykl pt. „Azjatyckie dylematy” przybliży problemy Azji we współczesnym świecie.

W roli prelegentów i panelistów wystąpią najlepsi specjaliści z kraju i z zagranicy, w tym praktycy polskich instytucji państwowych. Spotkania organizowane są we współpracy z innymi instytucjami, w tym Warszawskiej Szkoły Reklamy, dzięki której nagrania debat dostępne są na stronach internetowych Uniwersytetu SWPS i Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy.

Organizatorzy

• Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

Współpraca

• Centrum Badań Azji i Pacyfiku ISP PAN
• Katedra Cywilizacji Azji Wschodniej Uniwersytetu SWPS
• Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Chińskiej

Kierunek Studia azjatyckie: Chiny i Azja Wschodnia oferowany na Uniwersytecie SWPS w Warszawie to studia unikatowe w Polsce i Europie.

Program studiów kładzie nacisk przede wszystkim na praktyczną naukę języka chińskiego i umiejętność wykorzystywania go w realnych sytuacjach życiowych i biznesowych (720 godzin nauki). Uczelnia oferuje dodatkowy semestr nauki języka chińskiego na uczelniach w Chinach oraz pomaga w uzyskaniu stypendiów na naukę w Azji.

Studenci studiów azjatyckich poznają kultury krajów regionu, ich współczesne problemy i tradycje określające dzisiejszą rzeczywistość. Dowiadują się, jak działają służby dyplomatyczne, organizacje międzynarodowe czy biznes azjatycki. Zdobywają elementarne kompetencje do współpracy z Azjatami ze wszystkich kręgów cywilizacyjnych Azji, ze szczególnym uwzględnieniem Chin jako największego i najbardziej znaczącego kraju w regionie.

więcej o kierunku »