Żyjemy w czasach, gdy do rzadkości należy komfort samoakceptacji. Aby nadać większy sens własnemu jestestwu, niejednokrotnie stosujemy narracje zaganianych pracowników korporacji. Wszyscy jesteśmy tak strasznie zajęci, że OMG. Uczestniczymy w wielkich asapowych projektach marketingowych o globalnym zasięgu, jesteśmy asystentami odnalezionej niedawno na Antarktydzie córki Chucka Norrisa, która robi szpagat oczami, w piwnicy u rodziców tworzymy perpetuum mobile, o którym nawet filozofom się nie śniło, a w międzyczasie odkrywamy nowy pierwiastek, który zastąpi wszystkie pozostałe (poza polonem i radem, bo te są polskie i nietykalne). Ale żeby nie było: to i tak za mało! Kult rozwoju zapanował na dobre i nawet w zabawnej formule memów z cyklu „Bądź jak...” np. Kasia, Zosia, Beata¹, stanowi podprogowy przekaz: masz być kimś, kim nie jesteś, lub: masz być bardziej sobą, niż jesteś, w każdym razie na pewno nie tym, kim jesteś aktualnie. Przez to twój status ontologiczny jest ciągle w ciekłym stanie skupienia, możesz iść drogą ostentacyjnej afirmacji (czyli jestem bardziej sobą, niż jestem) lub ustawicznego wdrażania zmian, które sygnalizują – pozornie lub nie – rozwój (czyli kimś, kim nie jesteś, choć usilnie starasz się być). Ale zostawmy to mędrkowanie, bo naprawdę…

Słynne „weź….”, np. „weź się w garść” lub „weź nie gadaj” to ulubiony zwrot rodziców, którzy zapomnieli, że dramaty ich dzieci rozgrywane w czterech ścianach mają wymiar egzystencjalny i nie są wyłącznie fanaberią związaną z brakiem życiowego doświadczenia. Powiedzieć np. osobie cierpiącej na depresję „weź się w garść” to największa ignorancja ever, a ze strony bliskiej osoby – nadprogramowy policzek. I choć byśmy zrobili sobie całonocne zapętlenie reklam z gatunku „jesteś tego warta” czy „#MojePięknoMojaHistoria”, albo przejrzeli wszystkie memy z rzeczonego cyklu „weź…”, to i tak siła języka nie przełoży się w pełni na życie w realu. Zdecydowanie łatwiej, gdy ci smutno, gdy ci źle, sięgnąć po nihilistyczną Bukę, która radzi, że „jeśli czegoś nie wolno, a bardzo się chce, to można” lub zaklina rzeczywistość: „Jestem bardzo skromna, dlatego ukrywam swój płaski brzuch pod warstwą tłuszczu”. Buka ma charakter, wie, czego do szczęścia jej brakuje, a jej potrzeby są proste: chce się nażreć i zamanifestować swój tumiwisizm. Lubimy Bukę, bo jest bliska naszemu sercu, ale dążymy do Ewy Chodakowskiej i klikamy w jej metamorfozy, chociaż niestety ten rodzaj aktywności nie pomaga nam spalić kalorii. Dzieje się tak, bo w normie mieści się wymaganie od siebie więcej, a sam rozwój w sobie zawiera obietnicę lepszego życia. Wiadomo – optymistom jest łatwiej.

Często powtarzane: „Od jutra będę kimś innym”, „Chcę być najlepszą wersją samego siebie”, „W 2019 roku wyjdę za mąż” nie zawsze działa. Optymista Ci powie, że masz potencjał, pesymista „daj spokój, zapomnij”, a całość starań najlepiej zweryfikuje #10yearschellenge. To rzeczywiście kwestia osobowości – jedni po tych 10 latach od prototypu zmieniają się o 180 stopni na plus, drudzy też się zmieniają, ale nie do końca tak, jakby sobie życzyli. Wiele zależy od motywacji i tu kłania się całe morze potu i sterta książek o charakterze coachingowym. Te książki nie tylko dotyczą Twojego wyglądu, ale też nastawienia do rzeczywistości, zaangażowania, które jesteś w stanie z siebie wygenerować i ostatecznie też… języka, jakiego używasz na co dzień, opisując siebie w rozmaitych kontekstach: pracy, szkoły, rodziny, przyjaźni. Możesz o sobie powiedzieć: „jestem silną, pewną siebie kobietą” lub możesz stwierdzić: „wiele rzeczy mi wyszło, jeszcze więcej nie, ale w sumie najgorzej nie jest”, albo jeszcze inaczej: „Jestem gruby, brzydki i wszystko jest nie tak”. Dobrze oddają to memy z cyklu „Kim jesteśmy”, np. „kim jesteśmy? Studentami! Czego chcemy? Zaliczenia sesji! Co robimy, żeby to osiągnąć? Sprzątamy!” lub „Kim jesteśmy? Grubasami! Czego chcemy? Iść na siłownię! Kiedy? Jutro!”³ itp.

Wiele spośród powyższych internetowych tworów kręcą się wokół ciała i cielesności. Zacytujmy: taki mamy klimat. Współczesne memy, od Buki po memy Marty Frej, chcąc nie chcąc, eksploatują temat fizyczności, z jednej strony negując jej ważność, z drugiej zaś – niechcący podkreślając jej znaczenie. Na szczęście poza tymi cielesnymi, istnieje wiele w memosferze takich, które śmieją się ze współczesnych mód, zawodów, postaw. Weźmy na przykład mem, który ostatnio dość mocno widać w mediach społecznościowych, a który każe pośmiać się z panującego trendu zdobywania tytułu doktora: „(ona, pochylając się nad starszym mężczyzną) Doktora! (młody pan z teczką) Ja jestem doktorem! (ona) On ma zawał! (młody z teczką) Jestem doktorem polonistyki! (ona) On umiera! (młody z teczką) Mamento mori…”⁴ Memy podchwytują to, co jest aktualne i na czasie, to, co jest warte szydery, ale też głębszej refleksji nad konkretnym zjawiskiem. Skrywany w nich przekaz jest emanacją naszych pragnień, diagnozują nasze tęsknoty, jednocześnie mówią, jakie przyjąć stanowisko. Ostatecznie nie tylko język może wpłynąć na samorozwój, czy rozwój wydarzeń, a nawet rozwój fizyczno-umysłowy. Jest wiele czynników, które na rozwój wpływają. Na przykład deklinacja…

Otacza nas kultura coachingu, zwykle mówimy o zmianie w pozytywnym kierunku, rozwój w dół jest rodzajem oksymoronu. Zdecydowanie rzadziej epatujemy, czy to na forum, czy to w mediach społecznościowych, negatywnym przekazem. Przez to w pewnym sensie wszyscy funkcjonujemy w bańkach, a Facebook i Instagram, które zasadniczo bliskie są wielu sercom, mają na celu ich utrwalanie i dorabianie nam gęby, oczywiście powstałej na skutek naszych autokreacji. Memy dystansują nas w pewnym sensie od takich górnolotnych zabiegów wokół siebie. Ich żywot jest krótkotrwały, działają tu i teraz, obnażają pewne dyskursy i pozwalają się zwentylować. Chociaż ich żywot jest krótkotrwały, są często opiniotwórcze. Co więcej, każdy z nas jest w stanie zostać autorem mema i oddolnie stworzyć komunikat, który może, choć nie musi, wpłynąć na adresata.