Zdaniem socjobiologów zdolność dokonywania wyborów jest jedną z kluczowych. W przeszłości szybka ocena sytuacji, wyboru najlepszej z możliwych opcji gwarantowała nam przetrwanie. Dziś warunkuje zadowolenie z życia - dodają psycholodzy pozytywni. Co więc sprawia, że niektórzy z nas zastygają w niemocy decyzyjnej a inni prą do przodu mimo wątpliwości

Pewnie przesadą byłoby twierdzić, że sztuki dokonywania wyborów uczymy się od kołyski. Wyniki badań nie pozostawiają jednak złudzeń. Duża część osób, które mają odwagę stanąć twarzą w twarz z dylematem: albo-albo i odważnie wybierają jedną z możliwych opcji ma dobre doświadczenia. Często już w dziecięcych zabawach przeszły niezbędny trening, w efekcie którego przekonały się, że w swych wyborach mogą być skuteczne, mogą sobie zaufać i czuć się bezpieczne. Dowiedziały się bowiem, że nawet jeśli dokonają złego wyboru, "świat się nie zawali". Co więcej, nadal będą mogły liczyć na wsparcie ze strony bliskich.

Bez wątpienia trudniej jest dokonać wyborów, jeśli nie wie się tak naprawdę, czego się chce. Dzieje się tak zazwyczaj wtedy, gdy wcześniejsze wybory były podejmowane pod presją otoczenia. A więc nie własne, a czyjeś pragnienia były wytyczną dla podejmowanych decyzji. W takiej sytuacji szanse na ukształtowanie własnej tożsamości, określenie własnej wizji siebie w świecie, zdeklarowanie się, co do preferowanych potrzeb, wartości, czy celów jest znikome. Sprawne dokonywanie wyborów wymaga takich deklaracji - to połowa sukcesu! Zanim więc podejmiesz ostateczne decyzje zadaj sobie sienkiewiczowskie pytanie: quo vadis? i koniecznie odpowiedź sobie na nie.

Trudno wybierać, jeśli żadna z opcji nie jest dość satysfakcjonująca. Kiedy istnieje spory rozdźwięk między tym, czego się pragnie a potencjalnymi możliwościami. Co wtedy? Osoby, które nie chcą utknąć w rozważaniach czy bardziej "mieć ciasteczko, czy lepiej je zjeść" otwierają się na rozwiązania pośrednie. Przyjmują więc, że kompromis jest lepszym wyjściem niż sztywne trwanie w poszukiwaniu opcji idealnych - często niemożliwych. Gotowe są więc z czegoś zrezygnować, by zyskać nowe spojrzenie i nowe możliwości.

Przykład fredrowskiego osiołka, któremu w żłoby dano, i który brak decyzyjności przypłacił śmiercią głodową, pokazuje, jak ważne jest ustalenie ze sobą priorytetów decyzyjnych. Pomóc w tym może między innymi zadanie sobie prostego pytania: co w tym momencie jest dla mnie najważniejsze? Już samo udzielenie odpowiedzi na tak postawione pytanie powinno zmniejszyć chaos informacyjny i obniżyć poziom napięcia. A nie od dziś wiadomo, że "spokojnej głowie" myśli się jaśniej.

Zazwyczaj dokonując wyboru mamy nadzieję, że podejmujemy najlepszą z możliwych decyzji. To przekonanie sprawia, że zamiast zastygać w niemocy, obawiając się konsekwencji podjęcia złej decyzji, jesteśmy gotowi ryzykować i twardo stać po stronie dokonanych wyborów. Jeśli więc nawet okaże się, że właśnie zakupiony telewizor nie był najlepszym wyborem, zamiast „pluć sobie w brodę”, poszukujemy argumentów uwiarygodniających podjętą decyzję, np. dewaluując walory innych marek telewizorów. Dzięki takiemu zabiegowi redukujemy do pewnego stopnia dysonans poznawczy i podtrzymujemy dobre myślenie o sobie. A wszystko to w myśl zasady: im więcej kosztów ponosimy (czasu, energii i pieniędzy) w dokonanie wyborów, tym mocniej bronimy swoich decyzji.