Dziś nikogo nie dziwi, że osoby z niepełnosprawnościami korzystają ze specjalnych miejsc parkingowych, ulgowych biletów, zwolnień z różnych opłat i innych udogodnień, które nie są powszechnie dostępne. To pozorne uprzywilejowanie umożliwia osobom z niepełnosprawnością korzystanie z praw przysługujących wszystkim obywatelom, czego osoby te bez dodatkowych uprawnień nie mogłyby czynić, ze względu na ograniczenia fizyczne i intelektualne. Chodzi o wyrównywanie deficytów wynikających z niepełnosprawności. Celem państwa i prawodawstwa jest umożliwienie osobom z niepełnosprawnością pełnienia ról społecznych, rodzinnych i zawodowych oraz przeciwdziałanie ich społecznej marginalizacji.

Konstytucja zawiera przepisy odnoszące się do niepełnosprawności w sposób pośredni i bezpośredni. W pierwszym przypadku ochrona osób z niepełnosprawnością wyraża się między innymi w poszanowaniu zasad i wartości, na których opiera się ustrój Rzeczypospolitej Polskiej, przede wszystkim zasady solidarności, sprawiedliwości społecznej, równości i godności osoby ludzkiej. Praktyczny wymiar tych zasad sprowadza się do wspomagania grup społecznie i ekonomicznie słabszych, poprzez przyznawanie im dodatkowych uprawnień. Niestety niepełnosprawność ciągle wymieniana jest jako jedna z najczęstszych przyczyn dyskryminacji. Świadczą o tym problemy z jakimi codziennie zmagają się osoby niepełnosprawne. Nadal należą do nich między innymi bariery architektoniczne (zbyt wąskie drzwi, wysokie krawężniki, niedostosowane windy, ciasne pomieszczenia sanitarne, brak informacji dźwiękowo-wizualnych i wiele innych). Problemem jest również niedostrzeganie potrzeb komunikacyjnych tych osób, chodzi tu m.in. o dostępność tłumacza języka migowego, formułowanie informacji z wykorzystaniem alfabetu Braille’a, przekazu dźwiękowego, dużej czcionki, posługiwanie się językiem łatwym do przyswojenia przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną, a także niezrozumienie zasad korzystania z psa asystującego. Równie ważną kwestią jest stereotypowe postrzeganie osób niepełnosprawnych i traktowanie ich jako niezdolnych do pracy lub mniej produktywnych. To z kolei przekłada się na niezwykle trudną pozycję tych osób na otwartym rynku pracy, zarówno gdy idzie o możliwość podjęcia zatrudnienia, jak i znalezienia pracy dobrze płatnej, adekwatnej do ich kwalifikacji. Zdarza się, że powodem dyskryminacji jest niedoskonałe prawo. Przykładowo przejawem naruszenia równości i wolności osób z niepełnosprawnością jest nie zawsze uzasadniona izolacja tych osób w zakładach zamkniętych. Często w regulaminach organizacyjnych takich placówek formułuje się jednakowe zakazy dla wszystkich niepełnosprawnych pomijając ich stopień samodzielności. W tym przypadku jednakowe traktowanie nie oznacza równości.

W Konstytucji poza ogólnym uzasadnieniem ochrony prawnej osób z niepełnosprawnością zawarte są postanowienia odnoszące się wprost do problematyki niepełnosprawności (art. 67-69). Artykuł 69 nakłada na władze publiczne obowiązek udzielenia osobom z niepełnosprawnościami pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej. Jednocześnie trzeba dostrzec, że na podstawie tych postanowień osoby z niepełnosprawnościami nie mogą występować z roszczeniem do władz publicznych o konkretne wsparcie. Nie oznacza to jednak w żadnym wypadku bezużyteczności takich przepisów. Konstytucja jest fundamentem całego porządku prawnego i swoistym drogowskazem dla ustawodawcy. Jednocześnie jest to akt o bardzo szerokim zakresie regulacji, odznacza się zatem dużym stopniem ogólności. Rozwinięcie i doprecyzowanie jego postanowień następuje w ustawach. To właśnie w nich znajdziemy konkretne zadania władz publicznych związane z udzielaniem wsparcia osobom z niepełnosprawnościami. Niemniej podniesienie do rangi konstytucyjnej podstawowych praw tych osób jest wartością samą w sobie, ustrojodawca daje w ten sposób wyraz uznaniu tych ludzi za pełnoprawnych obywateli i członków społeczeństwa. Nie oznacza to jednak bezkrytycznego podejścia do konstytucyjnego ujęcia tej problematyki.

Z analizy przepisów konstytucyjnych wyłania się obraz osoby z niepełnosprawnością jako osoby niesamodzielnej i potrzebującej opieki. O niepełnosprawności Konstytucja mówi w kontekście opieki zdrowotnej, zapewnienia egzystencji, a także zabezpieczenia społecznego, posługując się przestarzałym terminem inwalidztwa, który dziś ma pejoratywne znaczenie. Zabezpieczenie egzystencji nieodparcie kojarzy się z pomocą pieniężną na poziomie zapewniającym fizyczne przetrwanie. Choć niewątpliwie część osób z niepełnosprawnościami potrzebuje specjalnej troski ze strony władz publicznych, to nie można wszystkich  osób z niepełnosprawnościami traktować jak podopiecznych. Zdecydowana większość z nich potrzebuje wsparcia, a nie opieki. Konstytucyjna ochrona omawianej grupy społecznej w żaden sposób nie odwołuje się do niezależności i aktywności osób z niepełnosprawnością, do ich uczestnictwa w życiu społecznym, do idei partycypacji. Dlatego, po 20 latach obowiązywania Konstytucji, należałoby zastanowić się nad nadaniem jej przepisom nowego brzmienia, które zamiast zabezpieczenia egzystencji i pomocy w przysposobieniu do pracy osób z niepełnosprawnościami, zwróci uwagę na wykorzystanie ich potencjału i promowanie zatrudnienia na otwartym rynku pracy.

Zmiana postrzegania niepełnosprawności na poziomie regulacji konstytucyjnej oddziaływałaby niewątpliwie na ustawodawstwo zwykłe oraz na prawny i społeczny wizerunek osoby z niepełnosprawnością.