strefa PRAWA logo4

logo uswps nazwa 3

Uprawa maku i konopi w świetle prawa

Od kilku lat środowiska przetwórców i rolników apelują do władz o zwiększenie areału upraw maku i konopi, argumentując, że hodowla tych roślin w Polsce nie odpowiada aktualnemu zapotrzebowaniu, co wymusza ich import z zagranicy. O reglamentacji upraw maku i konopi w świetle problematyki przeciwdziałania narkomanii pisze prof. Iwona Sierpowska ze Szkoły Prawa Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu.

Głównym celem reglamentacji upraw maku i konopi w Polsce jest ograniczenie dostępu do surowców, które mogłyby posłużyć do produkcji narkotyków. Państwo nie rezygnuje w sposób bezwarunkowy z wytwarzania substancji psychoaktywnych. Są one stosowane przede wszystkim jako środki uśmierzania bólu oraz w leczeniu sybstytucyjnym uzależnienia od narkotyków. Jednak ich produkcja, dystrybucja i zażywanie odbywa się pod ścisłą kontrolą.

Reglamentacja upraw maku i konopi w Polsce regulowana jest ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii. Uprawa maku może być prowadzona wyłącznie na potrzeby przemysłu farmaceutycznego nasiennictwa, nie dotyczy to jedynie maku niskomorfinowego, wykorzystywanego w celach spożywczych. Uprawa konopi jest zakazana, jedynym wyjątkiem są konopie włókniste, które można hodować wyłącznie na potrzeby określonych gałęzi przemysłu włókienniczego, chemicznego, celulozowo-papierniczego, spożywczego, kosmetycznego i farmaceutycznego. Cały proces uprawy maku i konopi włóknistych poddany jest reglamentacji i ścisłemu nadzorowi państwa, począwszy od wyznaczenia terenów upraw, a skończywszy na niszczeniu po zbiorach niewykorzystanych części roślin.

Zakres reglamentacji uprawy maku i konopi włóknistych

Powierzchnia upraw ustalana jest corocznie przez samorząd województwa. Uchwała w tej sprawie podejmowana jest z uwzględnieniem takich okoliczności jak zagrożenie narkomanią, zapotrzebowanie na surowce pochodzące z tych upraw oraz tradycję uprawy maku i konopi włóknistych na danym terenie. Uprawa roślin wymaga uzyskania zezwolenia wójta. Jednym z warunków wydania zezwolenia jest złożenie przez wnioskodawcę oświadczenia o niekaralności za przestępstwa lub wykroczenia związane z nielegalną uprawą maku lub konopi włóknistych. Na osobie zajmującej się reglamentowaną hodowlą ciąży wiele obowiązków, musi ona stosować tylko dopuszczony przez prawo materiał siewny, posiadać odpowiednie pomieszczenia do przechowania zbiorów i zabezpieczenia ich przed kradzieżą, a także zawrzeć umowę kontraktacji z podmiotem posiadającym zezwolenie na skup maku lub konopi włóknistych.

Co ciekawe, podmiot uprawiający mak na potrzeby przemysłu farmaceutycznego musi przestrzegać określonych zasad zbioru upraw i niszczenia ich pozostałości. I tak torebkę makową z nasionami wraz z przylegającą do niej łodygą o długości do 7 cm, w całości przekazuje się podmiotowi prowadzącemu kontraktację maku. Słomę makową pozostałą po oddzieleniu torebki (makówki) oraz resztki pożniwne niszczy prowadzący uprawę.

Uprawa maku i konopi włóknistych podlega nadzorowi wójta. W ramach nadzoru osoby upoważnione przez organ gminy mogą wejść na grunty uprawne, kontrolować dokumenty, w tym zezwolenia uprawniające do hodowli roślin oraz żądać informacji i wyjaśnień. Jeżeli okaże się, że uprawa prowadzona jest niezgodnie z prawem, wójt nakazuje jej natychmiastowe zniszczenie na koszt uprawiającego.

Natomiast odrębne zasady upraw maku i konopi włóknistych obowiązują w przypadku hodowli w celach naukowych. Wówczas uprawa prowadzona jest na podstawie zezwolenia Głównego Inspektora Farmaceutycznego.

Kary za nielegalną uprawę

Z reglamentacją może się wiązać stosowanie sankcji. Odnoszą się one do osób, które wykonują reglamentowaną działalność bez wymaganych zezwoleń, niezgodnie z ich zakresem lub w inny sposób naruszają prawo. Sankcje za prowadzenie upraw wbrew przepisom prawa zależą od rodzaju hodowanych roślin. Nielegalna uprawa maku niskomorfinowego i konopi włóknistych zagrożona jest karą grzywny. Natomiast za uprawianie innych odmian maku, jak i innych konopi niż włókniste, grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat. Tej samej karze podlega, osoba, która wbrew przepisom ustawy, zbiera mleczko makowe, opium, słomę makową, żywicę lub ziele konopi innych niż włókniste. Jeżeli przedmiotem czynu zabronionego jest uprawa mogąca dostarczyć znacznej ilości tych surowców roślinnych, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Od kilku lat środowiska przetwórców i rolników apelują do władz o zwiększenie areału upraw maku i konopi, argumentując, że ich hodowla w Polsce nie odpowiada aktualnemu zapotrzebowaniu na nie, co wymusza ich import z zagranicy. Postulaty dotyczące liberalizacji przepisów regulujących uprawę roślin psychoaktywnych nie przełożyły się jednak na zmianę prawa, a ustawodawca nie podziela przekonania, że zwiększenie powierzchni upraw maku i konopi nie wpłynie na zwiększenie dostępu do narkotyków.

 

258 iwona sierpowska

O autorce

dr hab. Iwona Sierpowska prof. Uniwersytetu SWPS – pracownik akademicki, profesor na Wydziale Prawa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu SWPS, radca prawny. Autorka monografii, podręczników oraz licznych artykułów z zakresu prawa administracyjnego, pomocy społecznej i problematyki socjalnoprawnej. Wykładowca i trenerka na szkoleniach dla pracowników sądów, urzędów administracji oraz pracowników socjalnych. Członek komisji egzaminacyjnej do spraw specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej.

Najnowsze artykuły - Prawo

Kanały

Zobacz także

strefa psyche strefa designu strefa zarzadzania strefa kultur logostrefa kultur logo