Nie istnieją formalnie akty prawne, które zawierałyby wykaz zawodów medycznych. Istnieje jednak kilka zapisów, które stanowią swoistą próbę regulowania ich i klasyfikowania. Szczególnie interesująca nas tu psychoterapia wymieniana była w przeszłości jako jeden z zawodów, które można by podciągnąć do kategorii „zawody medyczne”. W drugim projekcie ustawy o zawodach medycznych z 11 sierpnia 2008 r. istniał zapis o tym, że dostęp do wykonywania zawodów medycznych, kształcenia ustawicznego i odpowiedzialności zawodowej mają m.in. psychoterapeuci. 31 maja 2010 r. pojawił się kolejny projekt, który miał na celu uregulowanie zawodów medycznych i zasad uzyskiwania tytułu specjalisty w innych dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia. Propozycje tam zawarte spotkały się z ostrą krytyką m.in. Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Integratywnej, które uznało, że psychoterapia nie jest zawodem medycznym średniego szczebla, ale wolnym i przynależnym do dziedziny nauk społecznych i przyrodniczych. Co za tym idzie, mogą go wykonywać nie tylko lekarze i psychologowie, ale też np. odpowiednio przeszkoleni socjologowie. W zasadzie od tamtej pory nowych projektów ustaw klasyfikujących psychoterapię nie było.

Brak regulacji prawnych dotyczących wykonywania zawodu psychoterapeuty powoduje, że trudno w ustawach szukać przepisów określających kto może wykonywać ten zawód i czy w ogóle jest to inny zawód, czy może specjalizacja w psychologii, medycynie oraz czy psychoterapeuta to zawód medyczny.

Zgodnie z ustawą z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tj.: Dz.U. z 2018 r. poz. 2190) osoba wykonująca zawód medyczny to osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

Z pomocą przychodzi również rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (tj.: Dz.U. z 2018 r. poz. 227). Załącznik do rozporządzenia klasyfikuje zawód psychoterapeuty w kategorii „Specjaliści ochrony zdrowia gdzie indziej niesklasyfikowani". Natomiast w załączniku do rozporządzenia MZ z 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień (Dz.U. z 2013 r. poz. 1386 ze zm.) psychoterapeuta to osoba, która spełnia łącznie następujące warunki:

• posiada dyplom lekarza lub magistra: psychologii, pielęgniarstwa, pedagogiki, resocjalizacji albo spełnia warunki określone w art. 63 ust. 1 ustawy z 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów,
• ukończyła podyplomowe szkolenie w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych, mających zastosowanie w leczeniu zaburzeń zdrowia, prowadzone metodami o udowodnionej naukowo skuteczności, w szczególności metodą terapii psychodynamicznej, poznawczo-behawioralnej lub systemowej, w wymiarze co najmniej 1200 godzin albo przed 2007 r. ukończyła podyplomowe szkolenie w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych, mających zastosowanie w leczeniu zaburzeń zdrowia w wymiarze czasu określonym w programie tego szkolenia,
• posiada zaświadczenie, zwane dalej „certyfikatem psychoterapeuty", poświadczające odbycie szkolenia wymienionego w lit. b, zakończonego egzaminem przeprowadzonym przez komisję zewnętrzną wobec podmiotu kształcącego, w skład której nie wchodzą przedstawiciele podmiotu kształcącego, w szczególności powołaną przez stowarzyszenia wydające certyfikaty psychoterapeuty – zwana dalej „osobą prowadzącą psychoterapię", lub osoba, o której mowa w lit. a, posiadająca status osoby uczestniczącej co najmniej dwa lata w podyplomowym szkoleniu, o którym mowa w lit. b, oraz posiadająca zaświadczenie wydane przez podmiot prowadzący kształcenie oraz pracująca pod nadzorem osoby posiadającej certyfikat psychoterapeuty, zwana dalej „osobą ubiegającą się o otrzymanie certyfikatu psychoterapeuty.

Ponieważ wciąż nie istnieją ostre regulacje prawne związane z zawodem psychoterapeuty, środowisko psychoterapeutów przede wszystkim kieruje się regułą: „po pierwsze: nie szkodzić”. W przeciwieństwie do psychologów, psychoterapeuci nie posiadają wyodrębnionego kodeksu etyczno-zawodowego. Ponieważ jednak psychoterapia została podciągnięta do zawodów medycznych, ważna staje się w tym kontekście zasada tajemnicy zawodowej. Tajemnicy zawodowej psychoterapeuty poświęcimy jednak kolejny artykuł.