W 2019 roku została zaprezentowana duża nowelizacja kodeksu karnego, która przez ustawodawcę była wiązana z wzrostem przestępczości na tle pedofilnym, a faktycznie obejmowała cały kodeks karny, szczególnie w zakresie kar.
Przewiduje ona podwyższenie wymiaru kary do 30 lat (a kary łącznej wyżej), przy czym kara w wymiarze od 1 miesiąca do 30 lat miałaby być zwykłą karą pozbawienia wolności, a szczególną dopiero dożywotnie pozbawienie wolności, w tym bez możliwości warunkowego przedterminowego zwolnienia. Podwyższenie sankcji dotyczy wielu typów przestępstw, w niektórych przypadkach dolny próg sankcji określa się w taki sposób, by nie było możliwe orzeczenie kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.
Artykuł był publikowany w Dzienniku Rzeczpospolita z dnia 11.01.2020 r.
Przestępstw o charakterze pedofilnym ma nie dotyczyć przedawnienie (warto przypomnieć, że ściganie zabójstwa przedawnia się po 30 latach).
Ustawa nowelizująca, przyjęta przez Sejm i Senat, została przez Prezydenta skierowana do Trybunału Konstytucyjnego i tam na razie pozostaje. Może władza odstąpiła od jej wprowadzenia w życie?
Weszły inne, mniejsze zmiany, a mianowicie:
1. Rozszerzeniu uległa definicja (art. 115 par. 12) groźby bezprawnej o grożenie spowodowaniem innego niż karne postępowania, w którym może zostać nałożona administracyjna kara pieniężna (Dz.U. 2019, poz.730);
2. W rozdziale XXXVI (przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu) dodano art. 306a, przewidujący odpowiedzialność za sfałszowanie licznika pojazdu (drogomierza pojazdu mechanicznego) z zagrożeniem kara do 5 lat pozbawienia wolności. Uzasadniono nagminnością takich czynów. W związku z tym do tytułu rozdziału dodano „i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym" (Dz.U. 2019, poz. 870);
3. W art. 183 par. 1 (rozdział XXII – przestępstwa przeciwko środowisku) rozszerzono penalizację za niewłaściwe postępowanie z odpadami poprzez rezygnację z wymagania by spowodowane przez to zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym było „w znacznych rozmiarach" (Dz.U. 2019, poz. 1579).
4. W rozdziale XXVI (przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece) w art. 211a dodano par. 2 i 3, rozszerzający penalizację adopcji w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. W art. 115 (par. 22a) podano definicję adopcji. Jednocześnie 3 postępowaniu cywilnym dotyczącym przysposobienia zobowiązano sąd do pouczania o przepisach karnych. (Dz.U. 2019, poz. 2128).
Zapadły dwa wyroki Trybunału Konstytucyjnego dotyczące wymierzania kary łącznej:
1. Z dniem 9 maja stracił moc art. 86 par. 4 w zakresie w jakim traktuje surowiej osoby, wobec których wcześniej już miała zastosowanie kara łączna (Dz.U. 2019, poz. 858);
2. Z dniem 18 czerwca stracił moc art. 87 par. 1 w zakresie zobowiązania sądu do łączenia kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności w jedną karę pozbawienia wolności (Dz. U. 2019, poz. 1135).
dr hab. Teresa Gardocka, prof. Uniwersytetu SWPS – prawnik, specjalista prawa i postępowania karnego oraz prawa karnego międzynarodowego. Interesuje się zmianami, jakie dokonały się w okresie transformacji Polski, wliczając w to kwestie opieki społecznej. Na Uniwersytecie SWPS pełni funkcję dyrektora Instytutu Prawa. Prowadzi wykłady z polityki społecznej, prawa karnego międzynarodowego, etyki prawniczej i pracowniczej.
