„Ludzie znają dziś cenę wszystkiego, nie znając wartości niczego”, pisał Oscar Wilde. Potrzeba dziś zmiany optyki patrzenia na zarządzanie i zrozumienia, że biznes to nie tylko zysk. Filozofia działalności biznesowej nowej generacji opiera się na odpowiedzialności, budowaniu marki i relacjach. Czy dobry biznes może posiadać ludzką twarz? Dlaczego należy stawiać na prawdę, uczciwość i rozwój pracownika, a nie na mnożenie zer w tabelach dochodu? Jaka siła tkwi w gospodarce relacyjnej? Mówi o tym prof. Jerzy Hauser – ekonomista, były minister gospodarki, pracy i polityki społecznej, współtwórca koncepcji kierunku Zarządzanie i przywództwo na Uniwersytecie SWPS.
Wartości się liczą!
– Krytycznym problemem rynku jest rozerwanie związku między rynkiem a wartościami – zauważa prof. Hausner. – Zarządzanie to nie tylko nauka ścisła, opisująca świat w kategoriach zysków i strat, ale również dziedzina zakorzeniona w tym, co dotyczy człowieka i relacji społecznych – dodaje. Wartości zostały zinstrumentalizowane, bo za wartościowe uznaje się tylko to, co posiada cenę i jest wyceniane rynkowo. Dlatego warto patrzeć na rozwój firmy przez pryzmat wartości, jakie może ona wytworzyć i budowania relacji zewnątrz i wewnątrz firmy. – Trzeba tworzyć zespoły, wciągać współpracowników w procesy podejmowania decyzji, w poprawianie organizacji pracy, budować partnerskie relacje – jak twierdzi Piotr Voelkel, przedsiębiorca i mentor na kierunku Zarządzanie i przywództwo Uniwersytetu SWPS.
Dominuje dziś jednak oportunistyczna gospodarka kapitalistyczna, która nastawia się wyłącznie na zysk. Tej bezdusznej grze brakuje ludzkiej twarzy. To jeden z powodów, dlaczego tej formie uprawiania biznesu funkcjonuje się coraz trudniej. Widać już trend, w którym stawia się na alternatywne sposoby prowadzenia przedsiębiorstw. I nie oznacza to zmniejszenia efektywności ich prowadzenia.
Dominuje dziś oportunistyczna gospodarka kapitalistyczna, która nastawia się wyłącznie na zysk. Tej bezdusznej grze brakuje ludzkiej twarzy. To jeden z powodów, dlaczego tej formie uprawiania biznesu funkcjonuje się coraz trudniej.
W firmie dokonują się nie tylko transakcje, lecz także procesy rozwojowe
– Firmę należy rozumieć jako określoną społeczność społeczno-poznawczą, w której działają i współdziałają jej interesariusze. Taka przestrzeń wynika z intensywnych relacji społeczno-komunikacyjnych, które zachodzą w przedsiębiorstwie jako organizacji. I to one kreują instytucjonalny wymiar jego funkcjonowania, czynią z niej instytucję zdolną do ewolucji – zauważa prof. Hausner. To zasoby niematerialne i potencjał pracowników stają się dla organizacji nośnikiem wzrostu wartości i kapitału intelektualnego organizacji. W podejściu relacyjnym firmę skaluje się w perspektywie długofalowej.
Przeczytaj także: Czy sprzeczne wartości budują społeczność?
Tworzenie wartości i jej… niszczenie
Gra oportunistyczna jest tak naprawdę działalnością rabunkową. Oparta jest na tworzeniu danej wartości tylko po to, by później ją zniszczyć, w myśl zasady: „nabyj – użyj – wyrzuć”. Pozwala to na ciągłe sprzedawanie danego produktu – tylko po to, by konsument szybko się go pozbył i kupił kolejny, wpychając pieniądze w kieszenie producenta.
System oportunistyczny działa krótkowzrocznie, skaluje swój biznes w krótkich okresach czasu, dostosowuje się do danych warunków. Jest więc zaplanowany wąskowzrocznie – opiera się na gospodarce wykorzystywania szans. Przez to współczesny rynek nie wykazuje zdolności równoważenia się. Kluczową rolę odgrywają ci najwięksi, duzi wchłaniają małych. System działa na zasadzie nie „po co i dlaczego?” prowadzę biznes (gospodarka relacyjna), tylko „jak?” (gospodarka oportunistyczna). Czy bussines of bussines is… bussines? Dlaczego pieniądze to nie wszystko?
Krytycznym problemem rynku jest rozerwanie związku między rynkiem a wartościami. Upatrujmy więc przyszłości w biznesie relacyjnym.
Dominujące koncepcje zarządzania są w dużym stopniu opierają się na tradycyjnych „twardych” kanonach klasycznej ekonomiki, gdzie sukces gospodarczy optymalizowany jest poprzez zasoby materialne, jak ziema, maszyny i urządzenia, które wspomaga praca ludzi. W relacyjnej, zdigitalizowanej gospodarce gra się toczy na zasobach niematerialnych, których istotnym składnikiem są układy relacyjne, spajające w jedną całość złożone systemy gospodarcze.
Wyzwanie
Funkcjonowanie w świecie wartości wymaga wzajemnego zaufania i uwierzytelnienia wiarygodności, co na pierwszy rzut oka może rodzić wiele problemów. Warto jednak zmienić optykę patrzenia na zarządzanie. Nowoczesna organizacja biznesowa powinna angażować się społecznie i działać, odwołując się do wartości, które wykraczają poza horyzont jej własnych korzyści. Upatrujmy więc przyszłości w biznesie relacyjnym i „zastanówmy się nie nad tym, co potrafimy materialnie, lecz co potrafimy duchowo”, mówiąc za prof. Hausnerem.
Prelegent
prof. Jerzy Hausner
Ekonomista, były minister gospodarki, pracy i polityki społecznej, były wicepremier. Współtwórca koncepcji kierunku Zarządzanie i przywództwo na Uniwersytecie SWPS, współtwórca koncepcji Firma-Idea.
Pracownik Katedry Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (Wydział Gospodarki i Administracji Publicznej UEK). Członek Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Członek Rady Polityki Pieniężnej (kadencja 2010-2016). Członek Komitetu Nauk Ekonomicznych PAN. Od 2015 r. członek Polskiego Komitetu do spraw UNESCO. Przewodniczący Rady Programowej Open Eyes Economy Summit. Od 2018 r. członek High Level Industrial Roundtable „Industry 2030”. Laureat nagrody Kisiela.
