Chatboty, systemy rozpoznawania twarzy lub mowy, algorytmy pozycjonujące treści w internecie – to tylko niektóre z przejawów AI (Artificial Intelligence) w życiu codziennym. Coraz intensywniejszy rozwój tej dziedziny wiedzy – związanej z sieciami neuronowymi, robotyką czy pojęciem sztucznego życia – rodzi szereg pytań nie tylko odnośnie jej możliwości, lecz także zagrożeń, jakie ze sobą niesie.
Ze sztuczną inteligencją za pan brat
Pojęcie „sztucznej inteligencji” pojawiło się po raz pierwszy w latach 50. XX w. za sprawą amerykańskiego informatyka Johna McCarthy’ego. Zdefiniował ją jako „konstruowanie maszyn, o których działaniu dałoby się powiedzieć, że są podobne do ludzkich przejawów inteligencji”1. Od tamtego czasu znaczenie sztucznej inteligencji wzrosło i jest dziś ona obecna w różnych dziedzinach ludzkiego życia.
Sztuczna inteligencja od lat 50. XX wieku znacznie rozszerzyła swoje znaczenie. Przestała być wąską dziedziną skupiającą się głównie na robotyce. Stała się nawet pewnego rodzaju hasłem marketingowym, łączącym wiele zagadnień i specjalizacji. Obejmuje takie zagadnienia, jak uczenie maszynowe (machine learning), głębokie (deep learning), uczenie ze wzmocnieniem (reinforcement learning) i przez naśladowanie (imitation learning)2.
Lepsze niż człowiek?
Okazało się, że maszyny potrafią ograć mistrzów świata w szachy (słynny pojedynek IBM Deep vs. Garri Kasparow), z powodzeniem analizować skany zdjęć medycznych pod kątem rozpoznania zmian nowotworowych (aplikacja Microsoft InnerEye), segregować produkty na linii produkcyjnej, rozpoznawać mowę ludzką (Apple Siri czy Google Now), a także rekomendować filmy (Netflix) czy przetwarzać i analizować teksty.
Szybko jednak wyszło na jaw, że sztuczna inteligencja nie jest doskonała i nie może w pełni zastąpić ludzkiego umysłu. Maszyna działa w ograniczonym zakresie – na podstawie informacji dostarczonych przez człowieka. Nie potrafi więc wejść na ludzki poziom percepcji, nie ma własnego zdania. Bazuje jedynie na pewnych wzorcach, które nie zawsze pasują do danej sytuacji3. Za przykład niedoskonałości sztucznej inteligencji weźmy system stworzony do rekrutacji pracowników autorstwa firmy Amazon. Automatyczny asystent, opierając się na dostępnych danych doszedł do wniosku, że skoro większość aplikujących do firmy osób to mężczyźni, to należy ich faworyzować. W rezultacie życiorysy, w których pojawiało się słowo „woman”, uznawał za mniej pożądane i przyznawał mniejszą liczbę punktów niż życiorysom mężczyzn.
AI a mowa nienawiści w internecie
Inny technologiczny gigant, Facebook, przyznał niedawno, że algorytmy nadal nie radzą sobie z mową nienawiści, a publikowane w serwisie teksty muszą być sprawdzane przez człowieka. Jednak Mark Zuckerberg, jego szef, nie poddaje się. – Rozwijamy narzędzia sztucznej inteligencji, do końca roku będziemy mieć ok. 20 tys. ludzi pracujących nad tymi tematami. Jeśli chodzi o mowę nienawiści, jestem optymistą, że w ciągu 10 lat narzędzia AI będą rozróżniać detale językowe, ale to jest teraz niemożliwe i muszą zajmować się tym ludzie4 – mówił podczas przesłuchania w Kongresie Stanów Zjednoczonych.
Przeczytaj także: Innowacje dobre i złe
Mowa robotów
Urządzenia typu Amazon Alexa, Google Assistant czy Apple Siri doskonale radzą sobie z rozumieniem mowy. Jednak odczytują jedynie ciągi słów. Rozumieją zatem polecenia, ale nie potrafią wyciągnąć konkretnych wniosków. Zapewne jest to tylko kwestią czasu.
W niektórych krajach system Alexa został już rozbudowany o nowy algorytm, który będzie pozwalał na rozszerzenie rozumienia wypowiedzi użytkownika. Ruhi Sarikaya, pracujący nad udoskonalaniem Alexy od 2016 r., przyznał, że Amazon tworzy ten system z myślą o klientach, którzy „poszerzają swoje horyzonty konwersacyjne, oczekując, że Alexa będzie nie tylko zapewniać bardziej spersonalizowane odpowiedzi, zacznie interpretować ich kontekstualne prośby i uczyć się na swoich błędach”, np. w interpretacji poleceń, dopasowując je do danej sesji, miejsca a nawet historycznych danych5.
W Stanach Zjednoczonych Alexa została wprowadzona do hoteli sieci Marriott, by ułatwiać gościom pobyt poprzez łatwiejsze zamawianie usług hotelowych, ustawianie ulubionej muzyki za pomocą głosu czy regulację światła. Narzędzia głosowe są coraz częściej wykorzystywane w biznesie, czego przykładem są call centers z wirtualnymi asystentami. Sztuczna inteligencja wkracza także w życie społeczne. Aplikacja Replika, czyli chatbot, może rozmawiać z nami na różne tematy, a na podstawie informacji przekazywanych przez nas samych stać się naszym wiernym odwzorowaniem.
Sophie – kobieta robot
Artificial Intelligence w dużej mierze wywodzi się jednak z robotyki i w tym zakresie widać największy przełom. W październiku 2017 r., podczas kongresu Future Investment Initiative, król Arabii Saudyjskiej Salman ibn Abd al-Aziz Al Su’ud przyznał obywatelstwo swojego kraju Sophii… Czyli humanoidalnemu robotowi, algorytmowi AI. Twórcą „cyborga” jest firma Hanston Robotics z Hong Kongu. Do świątyni Kodaiji w japońskim Kioto został natomiast sprowadzony Kannon Mindar – robot zbudowany na podobieństwo bóstwa, który będzie przekazywał wiernym nauki Buddy6. Sztuczna inteligencja sprawdziła się również w dziennikarstwie. Państwowa chińska stacja telewizyjna Xinhua we współpracy z firmą technologiczną Sogou stworzyli wygenerowanego przez komputer prezentera i prezenterkę serwisu informacyjnego, stworzonych na wzór istniejących osób7.
Czy robotów mamy się bać?
Obcowanie ze sztuczną inteligencją może ułatwić i uprzyjemnić nam życie, ale nie jest wolne od zagrożeń, zarówno w wymiarze publicznym, jaki i społecznym. Jednym z przeciwników AI, a raczej osobą podkreślającą jej zagrożenia dla gatunku ludzkiego, był Stephen Hawking. Uzasadnieniem tego rodzaju obaw może być fakt, że często jej twórcy-programiści nie są w stanie przewidzieć jej wszystkich zachowań8. Nie posiada ona bowiem jednego ważnego czynnika, czyli świadomości. I to, póki co, stanowi o wyższości człowieka nad maszyną. Ludzie posiadają zdolność odniesienia danej sytuacji do kontekstu. Maszyny tego nie potrafią, dlatego możemy mieć kłopot z ich kontrolowaniem.
AI a anonimowość w internecie
Ponadto, rozmawiając z urządzeniami czy wirtualnymi asystentami zostawiamy w sieci informacje na swój temat. Zdarzały się już przypadki, kiedy Alexa odtwarzała innym konwersacje, jakie prowadziła ze swoimi użytkownikami. To sprawia, że trudniej nam pozostać anonimowym w internecie i że ktoś może zdobyć nasze dane.
Jest jeszcze jedna sfera, na którą wpływać będzie rozwój sztucznej inteligencji. Porozumienie się za pośrednictwem coraz szerzej dostępnych komunikatorów, chatbotów i aplikacji, będzie zagrażać relacjom społecznym „w realu”.
Jedno jest pewne – postępu AI nie można zatrzymać. – Na naszych oczach startuje czwarta rewolucja przemysłowa, uczące się komputery drastycznie zmienią nasze życie. Bardziej niż koło, prąd czy internet – jak stwierdził Jen Hsun Huang, założyciel i CEO amerykańskiej firmy technologicznej Nvidia. Dr Aleksandra Przegalińska, ekspertka w dziedzinie sztucznej inteligencji i wykładowczyni na Akademii Leona Koźmińskiego, przewiduje, że 2019 rok „będzie dla AI wyjściem z fazy pionierskości do mainstreamu i zaowocuje tym, że organizacje będą traktowały ją nie tylko jako coś, o czym się mówi, ale jako narzędzie, którego skutecznie się używa”9.
Technologia nie może być ani zła, ani dobra. To od nas zależy, jak nią pokierujemy. Ważne jest, aby sztuczna inteligencja i ludzie rozwijali się obok siebie, tak aby nowe narzędzia pozwalały zwiększać nasze możliwości, pomagały nam w naszych codziennych zadaniach, a nie stawały się dla nas zagrożeniem.
Autor
Katarzyna Winczewska-Latoszek
Absolwentka Nauk Politycznych na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych na Uniwersytecie Warszawskim, studiów podyplomowych na kierunku marketing internetowy w Szkole Głównej Handlowej oraz biznesowego języka niemieckiego w Akademii im. Leona Koźmińskiego. Pasjonatka marketingu, komunikacji i nowych technologii. Doświadczenie zawodowe zdobywała w firmach Gemius, sieci hoteli Starwood Hotels & Resorts oraz Vienna House. Obecnie odpowiada za komunikację, marketing oraz Employer Branding w polskim oddziale firmy MicroStrategy, światowego lidera w zakresie analityki biznesowej oraz mobilnego oprogramowania.
Przypisy
1 http://www.asimo.pl/teoria/sztuczna-inteligencja.php
2 https://www.controlengineering.pl/wplyw-sztucznej-inteligencji-na-branze-robotyki/
3 https://antyweb.pl/sztuczna-inteligencja-trollowanie/
4 https://businessinsider.com.pl/technologie/nowe-technologie/sztuczna-inteligencja-na-fb-bedzie-walczyc-z-mowa-nienawisci/1hwyzpt
5 https://whatnext.pl/alexa-doskonali-sie-za-pomoca-nowego-systemu-sztucznej-inteligencji/
6 https://cyfrowa.rp.pl/technologie/31997-robot-stal-sie-bostwem-bedzie-nauczal-w-buddyjskiej-swiatyni
7 https://cyfrowa.rp.pl/technologie/sztuczna-inteligencja/31877-chiny-pierwsza-cyfrowa-prezenterka-si-czyta-wiadomosci
8 https://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/relacje/sztuczna-inteligencja-czym-jest-i-jakie-niesie-za-soba-zagrozenia-aa-YRUK-JgEn-eAWQ.html
9 https://www.radioem.pl/doc/5280572.Sztuczna-inteligencja-W-2018-r-doszlo-do-wielu-ciekawych-zmian
