Artykuły

Bądź otwarty na nowe

Jak teraz, na początku lutego, mają się twoje postanowienia noworoczne, w jakim stopniu je realizujesz? Okazuje się, że chęć zmiany nie jest wystarczającym paliwem do jej wprowadzenia, a zbudowanie nowych przyzwyczajeń nie jest wcale takie proste. Impuls do rozpoczęcia działania może być równie silny, co lęk przed wprowadzeniem go w życie. Inne znaczy często – nieznane. Zamiast realizować postanowienia od zaraz, wolimy czekać na sprzyjające warunki (które ostatecznie mogą nie nadejść) lub wyznaczać sobie kolejne granice czasowe – za godzinę, od przyszłego miesiąca, od Nowego Roku.

Co mnie motywuje i dlaczego?

Motywacja jest siłą napędową, która pobudza nas do działania. Żeby podjąć wysiłek, musimy wiedzieć, dlaczego coś robimy. Każdego motywuje co innego, bo każdy reaguje inaczej na dane bodźce. W przypadku motywacji wewnętrznej angażujemy się w daną czynność, ponieważ sprawia nam ona przyjemność, daje możliwość poznania nowych obszarów, poszerza naszą wiedzę i rozwija potencjał. Pracownik z silną motywacją wewnętrzną przykłada się do pracy, stara się wykonywać powierzone mu zadania z największą starannością. Dostrzega korzyści, jakie płyną z danej aktywności, czerpie satysfakcję z samego działania, które jest dla niego nagrodą samo w sobie.

Odwrotnie rzecz się ma w sytuacji, gdy mamy do czynienia z motywacją zewnętrzną. Tu nie liczy się czynność, lecz jej konsekwencje. Do działania mobilizują nas korzyści materialne (np. nagrody) lub emocjonalne (np. pochwały). Motywacja zewnętrzna jest instrumentalna i zazwyczaj – krótkotrwała. Po upragnionej podwyżce nasze zaangażowanie w pracę gwałtownie wzrasta, by po niedługim czasie powrócić do poziomu wyjściowego. Motywacja zewnętrzna to nie tylko nagrody, lecz także kary. Robimy coś, ponieważ ktoś nam każe – rodzic, szef, partner. W obliczu przykrych konsekwencji zmuszamy się więc do działania, które nie jest dla nas ani zbytnio interesujące, ani zbytnio przyjemne. Motywacja zewnętrzna jest sterowalna. Pracodawca powinien używać jej z rozwagą i szybko reagować, jeśli przynosi ona odwrotny skutek.

Istnieje również motywacja tożsamościowa. Podejmujemy działanie, bo „tak należy się zachować”. Odnosi się to do społecznych powinności, norm, obowiązków, związanych z różnymi rolami, jakie w życiu pełnimy. Jako np. dobra przyjaciółka podejmę wysiłek, by pomóc koleżance w potrzebie, mimo że może brakować mi na to czasu lub nie mam sił czy ochoty.

Utrzymaj zmianę

Najtrudniejszy jest nie tylko pierwszy, lecz także drugi krok w kierunku nowego. Pojawiają się wątpliwości, czy wytrwamy, czy osiągniemy zamierzony sukces. Szybko przychodzi poirytowanie, zmęczenie, złość oraz destrukcyjne myśli: „Nie dam rady”, „Boję się, że to była zła decyzja”, „Co powiedzą inni?”. A przecież tak łatwo wrócić do tego, co było.

Psychologowie zbadali dynamikę zmiany. To naturalne, że na początku nie radzimy sobie najlepiej – w końcu musimy się przystosować do nowych warunków. To może zniechęcać do dalszego działania, a w konsekwencji pogrzebać dotychczasowy wysiłek włożony w daną pracę. Po trudniejszym okresie krzywa zmiany pnie się jednak w górę – lepiej działamy w poznanym już środowisku, jesteśmy dumni, że przetrwaliśmy kryzys, odczuwamy pozytywne skutki naszej decyzji i notujemy z niej zyski.

Wyjście w nieznane jest odważnym i wymagającym krokiem. Człowiek jako istota emocjonalna często poddaje się uczuciom – tak jesteśmy zbudowani. To najczęściej właśnie emocje są pierwszym impulsem do podjęcia zmiany. Odbiera je następnie ciało, a dopiero w trzeciej kolejności mózg. Nie tylko więc umysł „mierzy siły na zamiary”, warto o tym pamiętać.

Prelegent